Ogólna charakterystyka choroby
Krzemica jest jedną z chorób zawodowych. Występuje po długotrwałym wdychaniu pyłu zawierającego wolny dwutlenek krzemu. Najczęściej krzemica płuc występuje u osób związanych z przemysłem wydobywczym, metalurgicznym, porcelany i budowy maszyn.
Największym zagrożeniem dla ludzi jest drobny pył, którego średnica cząstek wynosi 2-3 nm. Łatwo wnikają do oskrzeli i pęcherzyków płucnych, przyczyniają się do rozwoju zwłóknienia i innych patologii. Należy zauważyć, że nasilenie objawów i liczba powikłań zależy od liczby i czasu trwania ekspozycji na związki krzemu. Jeśli stężenie szkodliwych substancji w powietrzu znacznie przekracza normę i chociaż pracownicy nie używają osobistego wyposażenia ochronnego, to w ciągu 1-3 lat rozwiną się w nich ostra postać krzemicy.
W przeciwieństwie do pneumokoniosi choroba ma korzystny przebieg, jednak leczenie krzemicy jest często skomplikowane przez dodanie procesu gruźlicy i innych zaburzeń normalnego funkcjonowania układu oddechowego. Ponadto w ostrej postaci zwłóknienia płuc i innych powikłań nadal postępują nawet po zakończeniu kontaktu z dwutlenkiem krzemu, co również wpływa na powodzenie leczenia.
Objawy i obraz kliniczny choroby
Przez długi czas choroba krzemicy nie przeszkadza pacjentowi, co tłumaczy się jej przewlekłym przebiegiem. Początkowe objawy są skąpe:
- duszność, szczególnie podczas wysiłku fizycznego;
- ból w klatce piersiowej;
- rzadki, suchy kaszel;
- wydzielina z plwociny.
W miarę postępu procesu patologicznego objawy zaczynają się wyraźniej objawiać. Duszność nasila się, często występuje nawet w spoczynku. Choroby towarzyszące, takie jak astma oskrzelowa i przewlekłe zapalenie oskrzeli, łączą się z chorobą podstawową. Nasila się także intensywność bólu. Kaszel pozostaje suchy, czasami u pacjentów obserwuje się oddzielanie plwociny. Duża ich liczba wskazuje na występowanie powikłań (rozstrzenie oskrzeli, przewlekłe zapalenie oskrzeli).
Wygląd pacjentów praktycznie się nie zmienia, ale dzięki badaniu rentgenowskiemu i uważnemu badaniu pacjenta można znaleźć wczesne objawy rozedmy płuc, zmniejszoną ruchomość krawędzi płuc i osłabione oddychanie. W niektórych przypadkach krzemicę płuc można ustalić na podstawie trudnego oddychania i suchych rzęs.
Przy ciężkich postaciach kaszel staje się stały, obfita plwocina jest uwalniana, ból w klatce piersiowej nasila się, pojawia się uczucie ucisku w klatce piersiowej, sinica. Niektórzy pacjenci mają krwioplucie i upośledzoną aktywność układu sercowo-naczyniowego. Dalszy kontakt z pyłem zawierającym kwarc prowadzi do przerostu i powoduje zmiany w błonie śluzowej górnych dróg oddechowych.
Leczenie krzemicy
Przede wszystkim należy wykluczyć wszelkie kontakty z pyłem krzemowym. Ponadto pacjentom przepisuje się inhalacje tlenowe i ćwiczenia oddechowe. Nie zaleca się przyjmowania środków uspokajających i przeciwnadciśnieniowych w tym okresie. Ostra krzemica płuc obejmuje płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe. W zespole obturacyjnym przepisywane są leki rozszerzające oskrzela.
Jeśli testy skórne z tuberkuliną są pozytywne, pacjenci powinni przyjmować leki przeciwgruźlicze, na przykład izoniazyd. W przypadku krzemicy gruźlicy, gdy krzemica choroby i gruźlica są połączone, pacjentom przepisuje się co najmniej 3 leki przeciw TB, w tym ryfampicynę.
W ciężkich przypadkach choroby z rozwojem masywnego zwłóknienia lekarze są skłonni do interwencji chirurgicznej polegającej na przeszczepie płuc.
Leczenie krzemicy jest konieczne, ponieważ w przeciwnym razie choroba powoduje wiele powikłań i wywołuje pojawienie się współistniejących chorób układu oddechowego, w szczególności: odma opłucnowa, nadciśnienie płucne, rozedma płuc, gruźlica, grzybicze zakażenie płuc.
Rokowanie w leczeniu krzemicy zależy od charakteru choroby i jej stadium. Przewlekła krzemica jest prawie bezobjawowa, a na początkowych etapach rokowanie jest prawie zawsze korzystne. Przeciwnie, ostra lub przewlekła postępująca krzemica płuc powoduje liczne komplikacje, prowadząc do pojawienia się zwłóknienia płuc i wtórnego nadciśnienia płucnego. Chciałbym również zauważyć, że w przypadku tych postaci choroby niekorzystne zmiany ujawniają się nawet po całkowitym ustaniu kontaktu z tlenkiem krzemu.
