Zapalenie migdałków: objawy, przyczyny, leczenie

Zapalenie migdałków jest częstą chorobą. Dzieci są na to najbardziej podatne (około 60–65% wszystkich ostrych infekcji dróg oddechowych), szczególnie często w wieku 5–10 lat. Objawy patologii u dorosłych i dzieci zależą od przebiegu procesu zapalnego, obecności współistniejących chorób.

Co to jest zapalenie migdałków? Zapalenie migdałków (od lat. Migdałki - migdałki) jest chorobą zakaźną, której wiodącym objawem jest ostry lub przewlekły proces zapalny migdałków.

Przewlekłe zapalenie często przyczynia się do rozwoju różnych powikłań. Ostre zapalenie migdałków lub dławica piersiowa jest częstą chorobą, która charakteryzuje się wzrostem zachorowań wiosną i jesienią. U dorosłych patologia występuje w 5–20% przypadków ostrych infekcji dróg oddechowych.

Przyczyny zapalenia migdałków

Choroba rozwija się, gdy patogenne bakterie lub wirusy dostaną się do organizmu. Najczęstsze patogeny wśród wirusów to:

• adenowirus;
• wirus paragrypy;
• syncytialny wirus oddechowy;
• rinowirus;
• enterowirusy;
• Wirus Epsteina - Barr.

Pyogenny paciorkowiec - jeden z najczęstszych patogenów wśród bakterii

Wśród patogenów bakteryjnych ważną rolę odgrywa paciorkowiec beta-hemolityczny grupy A lub paciorkowiec pyogenny. Około 15% przypadków dusznicy bolesnej jest z tym związane. Streptococcus jest przenoszony przez unoszące się w powietrzu kropelki, kontakt i pokarm.

Ponadto choroba może powodować:

• paciorkowce z grup C i G;
• pneumokoki;
• beztlenowce;
• mykoplazmy;
• chlamydia
• krętki;
• gonokoki.

Czynnik sprawczy wchodzi do błony śluzowej migdałków egzogennie za pomocą wdychanego powietrza lub pokarmu, a także drogą endogenną - od przewlekłych ognisk infekcji lub ze wzrostem patogeniczności mikroflory saprofitycznej na tle spadku ogólnej lub lokalnej odporności.

Grzyby Candida prowadzą do rozwoju patologii zwykle na tle obniżonej odporności lokalnej

W warunkach miejscowego niedoboru odporności czynnikiem sprawczym mogą być grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida, które są częścią normalnej flory ustnej gardła.

Rozwój procesu zapalnego ułatwia:

• uszkodzenie migdałków;
• przewlekłe choroby zapalne jamy ustnej, nosa i zatok;
• naruszenie oddychania przez nos;
• współistniejące choroby somatyczne różnych narządów i układów, które wpływają na ogólną reaktywność organizmu.

Morfologicznie, z zapaleniem migdałków w miąższu, naczynia krwionośne i limfatyczne rozszerzają się, a błona śluzowa nacieka leukocyty.

W patogenezie przewlekłego zapalenia główną rolę odgrywa naruszenie mechanizmów ochronnych i adaptacyjnych migdałków, uczulenie ciała. Patogenna mikroflora w lukach w przewlekłym zapaleniu migdałków może stać się czynnikiem wyzwalającym rozwój procesów autoimmunologicznych.

Klasyfikacja

Kod ICD-10 dla zapalenia migdałków (wersja Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób 10):

• J03.0 - paciorkowce;
• J03.8 - ostry, spowodowany przez inne określone patogeny;
• J03.9 - ostry, nieokreślony;
• J35.0 jest przewlekły.

Zapalenie migdałków, w zależności od przebiegu stanu zapalnego, dzieli się na ostre i przewlekłe. Ostre z kolei mogą być pierwotne lub wtórne.

Pierwotne ostre zapalenie migdałków ma następujące formy:

• katar;
• lakunar;
• pęcherzykowy;
• wrzodziejące błoniaste lub martwicze.

U dzieci wtórne ostre zapalenie migdałków często występuje przy szkarlatynie.

Wtórne ostre zapalenie migdałków może wystąpić w ostrych chorobach zakaźnych, takich jak:

• błonica;
• szkarlatyna;
• tularemia;
• dur brzuszny;
• zakaźna mononukleoza.

Ponadto wtórny proces zapalny rozwija się na tle chorób hematologicznych (z agranulocytozą, białaczką, toksyczną aleukią pokarmową).

Przewlekłe zapalenie migdałków dzieli się na niespecyficzne i specyficzne. Nieswoiste przewlekłe zapalenie migdałków ma skompensowaną i nieskompensowaną postać. Specyficzne zapalenie migdałków rozwija się z zakaźnymi ziarniniakami - gruźlicą, kiłą, twardziną.

Istnieje również klasyfikacja kliniczna form patologii:

• katar;
• pęcherzykowy;
• lakunar;
• nekrotyczny;
• ropowata;
• włóknisty;
• opryszczka;
• mieszane

Objawy zapalenia migdałków

Główne objawy zapalenia migdałków to:

• dyskomfort lub ból gardła, nasilone przez przełykanie, możliwe napromienianie bólu ucha;
• wzrost temperatury ciała (zapalenie migdałków może wystąpić bez temperatury);
• zgniły oddech;
• suchy kaszel;
• pogorszenie samopoczucia: ogólne osłabienie, ból mięśni i stawów, bóle głowy, zmniejszona wydajność.

W postaci lakunarnej w szczelinach występuje nagromadzenie surowiczo-śluzowego i ropnego wydzieliny. Ropa składa się z białych krwinek, limfocytów, nabłonka i fibryny. Mogą tworzyć się szerokie osady drenażowe.

Kiedy pojawia się silny obrzęk migdałków, może pojawić się uczucie ucisku w szyi, trudności w oddychaniu.

Diagnostyka

Aby ustalić diagnozę i przeprowadzić diagnostykę różnicową, konieczne jest:

• gromadzenie skarg i historii choroby;
• inspekcja;
• badanie instrumentalne, w tym faryngoskopia;
• badanie mikroskopowe, cytologiczne, bakteriologiczne migdałków, jamy ustnej i gardła, które usuwa się z błony śluzowej;
• kliniczne badanie krwi.

Zdjęcie gardła wykonane podczas faryngoskopii wyraźnie pokazuje zmiany w dusznicy bolesnej. Istnieje kilka rodzajów faryngoskopii, które pozwalają wizualnie zbadać część ustną gardła i ocenić stan błony śluzowej.

Faryngoskopia pozwala określić zmiany w migdałkach

W postaci nieżytowej obserwuje się przekrwienie migdałków, wyglądają one na spuchnięte, nabłonek jest rozluźniony i nasycony surowiczym wydzielaniem. Nie ma ropnych nalotów.

Postać pęcherzykowa charakteryzuje się transiluminacją pęcherzyków przez błonę śluzową w postaci żółtych kropek.

W postaci lakunarnej w szczelinach występuje nagromadzenie surowiczo-śluzowego i ropnego wydzieliny. Ropa składa się z białych krwinek, limfocytów, nabłonka i fibryny. Mogą tworzyć się szerokie osady drenażowe.

Forma flegmoniczna charakteryzuje się naruszeniem drenażu luk, obrzękiem miąższu migdałków, zmianami martwiczymi w mieszkach włosowych, które po połączeniu mogą tworzyć ropień. Taki ropień znajduje się blisko powierzchni migdałków i jest opróżniany w jamie ustnej.

W przypadku kandydatowego zapalenia migdałków, umiarkowanego przekrwienia migdałków charakterystyczna jest obecność tandetnej płytki nazębnej o białym lub żółtym kolorze. Z reguły przedłużona antybiotykoterapia poprzedza infekcję grzybiczą.

Choroba charakteryzuje się wzrostem, zagęszczeniem i bólem regionalnych węzłów chłonnych: podżuchwowej, przedniej i tylnej szyjki macicy.

Podczas badania jamy ustnej lub podczas faryngoskopii lekarz zbiera materiał z powierzchni migdałków, tylnej ściany gardła do hodowli bakteriologicznej, a następnie określa wrażliwość na leki przeciwbakteryjne.

Istnieje wyraźny test w celu określenia obecności paciorkowców beta-hemolitycznych grupy A podczas zdrapywania z błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Jest wykonywany w ciągu 5-15 minut i jest metodą immunochromatograficzną do ekspresowej diagnostyki jakościowej oceny obecności antygenu paciorkowców beta-hemolitycznych grupy A. Analiza przeprowadzana jest przez lekarza i nie wymaga specjalnego laboratorium. Czułość testu wynosi 97%.

Jeśli konieczne jest wyjaśnienie diagnozy, zaleca się kliniczne badanie krwi

Zgodnie z klinicznym badaniem krwi ocenia się przesunięcia leukocytów. Oprócz ogólnych zmian w postaci wzrostu liczby leukocytów i przyspieszenia ESR (szybkość sedymentacji erytrocytów) z uszkodzeniem bakteriologicznym, liczba neutrofili wzrasta, pojawia się duża liczba leukocytów kłutych (młodych). W przypadku uszkodzenia wirusowego limfocyty zwiększają się. Analiza pomaga zatem w diagnozie i diagnostyce różnicowej. Na przykład w przypadku mononukleozy zakaźnej liczba monocytów wzrasta.

Diagnostyka różnicowa

Mieszkowe zapalenie migdałków musi być różnicowane z błonicą jamy ustnej i gardła. Obie choroby występują z wysoką gorączką i zatruciem, bólem gardła, przekrwieniem i powiększonymi migdałkami, ale istnieją wyraźne objawy, które pomagają lekarzowi postawić prawidłową diagnozę.

Diagnostyka różnicowa jest wykonywana przez lekarza laryngologa

W pęcherzykowym zapaleniu migdałków łatwo usuwa się żółtą płytkę na migdałkach i nie obserwuje się krwawienia. W przypadku błonicy powstają wyspy błyszczącej, gęstej włóknistej błony, którą trudno usunąć, po czym pozostaje krwawiąca powierzchnia.

Ponadto przy pęcherzykowym zapaleniu migdałków wyraźnie widać ulgę w lukach, nie zauważa się obrzęku migdałków, regionalne węzły chłonne są bolesne przy badaniu palpacyjnym. W przypadku błonicy jamy ustnej i gardła ulga migdałków jest wygładzona, są one spuchnięte, regionalne węzły chłonne są bezbolesne.

W przypadku kandydatowego zapalenia migdałków, umiarkowanego przekrwienia migdałków charakterystyczna jest obecność tandetnej płytki nazębnej o białym lub żółtym kolorze. Z reguły przedłużona antybiotykoterapia poprzedza infekcję grzybiczą.

W przypadku gruźlicy na łukach podniebiennych mogą powstawać migdałki, owrzodzenia o jasnoróżowym kolorze z nierównymi krawędziami pokrytymi ropną płytką nazębną. Prawidłową diagnozę ustala się dzięki analizie mikroskopowej i bakteriologicznej.

Pod pozorem bólu gardła mogą wystąpić zmiany nowotworowe migdałków i jamy ustnej gardła, które objawiają się w postaci rozpadu tkanek. Rozpoznanie ustala się na podstawie wyników badania histologicznego biopsji migdałków.

Rozwój wtórnej dusznicy bolesnej jest możliwy w przypadku chorób krwi, na przykład w ostrej białaczce. Pęcherzyki mogą się łączyć i rozpadać. Choroba charakteryzuje się szybkim rozprzestrzenianiem się zmian martwiczych migdałków. W diagnozie ważną rolę odgrywają typowe zmiany krwi charakterystyczne dla białaczki.

Leczenie

W przypadku uszkodzenia bakteryjnego zalecana jest ogólnoustrojowa antybiotykoterapia. Jego celem jest zniszczenie patogenu, ograniczenie ognisk infekcji, zapobieganie ropnym i autoimmunologicznym powikłaniom. Po pierwsze, przepisywane są leki z grupy penicylin lub cefalosporyn trzeciego pokolenia. Środkami z wyboru w leczeniu ostrego paciorkowcowego zapalenia migdałków są fenoksymetylopenicylina, aminopenicyliny. Antybiotyk jest przepisywany na 10 dni.

Leczenie farmakologiczne jest przepisywane przez lekarza w zależności od czynnika wywołującego chorobę, ogólnego stanu i wieku pacjenta

W przypadku reakcji alergicznych na penicyliny (amoksycylinę) i cefalosporyny (cefiksym) zaleca się makrolidy. Czas leczenia azytromycyną wynosi 5 dni.

W przewlekłej dławicy piersiowej stosuje się antybiotyki podczas zaostrzenia.

W przypadku braku dodatniej dynamiki (w postaci obniżenia temperatury ciała i zmniejszenia nasilenia bólu gardła w ciągu 72 godzin od rozpoczęcia terapii) lekarz może zmienić antybiotyk.

Nie należy samodzielnie wybierać ani zastępować leku, ponieważ może to prowadzić nie tylko do powikłań, ale także przyczyniać się do powstawania oporności drobnoustrojów na antybiotyk. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.

W przypadku uszkodzenia wirusowego nie zaleca się profilaktycznego stosowania antybiotyków.

W postaci kandydalnej wykonuje się ogólnoustrojową terapię przeciwgrzybiczą.

Aby obniżyć temperaturę ciała i zmniejszyć ból, wskazane jest leczenie objawowe niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (Paracetamol, Ibuprofen).

W ramach kompleksowego leczenia wskazane są inhalacje i płukania.

Bardzo ważne jest przeprowadzenie leczenia miejscowego w postaci płukania, inhalacji, stosowania tabletek i pastylek do resorpcji. Z tego powodu zmniejsza się nasilenie zespołu bólowego. Nie wyklucza ogólnoustrojowej antybiotykoterapii.

Zalecane są lokalne środki antyseptyczne:

• chlorheksydyna;
• preparaty jodu;
• sulfonamidy;
• biclotimol;
• lizozym.

Migdałki są smarowane 1% roztworem Lugola, 2% roztworem kolagenu, 40% roztworem propolisu lub maścią interferonową.

W przypadku uszkodzenia bakteryjnego zalecana jest ogólnoustrojowa antybiotykoterapia. Jego celem jest zniszczenie patogenu, ograniczenie ognisk infekcji, zapobieganie ropnym i autoimmunologicznym powikłaniom.

Po umyciu pasty antyseptyczne wprowadza się do lacunarly: eton, gramicydyna. Mają szeroki zakres działania, wywierając działanie bakteriostatyczne na patogenną mikroflorę.

Zgodnie ze wskazaniami zalecane są ogólne środki wzmacniające i immunostymulujące.

W przewlekłym bólu gardła dodatkowo wykonuje się leczenie fizjoterapeutyczne.

Zapobieganie

Środki zapobiegawcze zapobiegające rozwojowi dusznicy bolesnej obejmują:

• przestrzeganie higieny osobistej;
• przyjmowanie złożonych preparatów witaminowych jesienią i wiosną;
• ograniczenie kontaktów z pacjentami z ostrym zapaleniem migdałków w celu zapobiegania infekcjom w powietrzu;
• leczenie przewlekłych infekcji górnych dróg oddechowych.

Powikłania

Jakie jest niebezpieczeństwo zapalenia migdałków? Dławica piersiowa może powodować poważne komplikacje, prowadząc do chorób układu sercowo-naczyniowego.

Zapalenie ucha - jedno z możliwych powikłań zapalenia migdałków

W przypadku przedwczesnej diagnozy lub nieodpowiedniego leczenia możliwe jest przejście procesu ostrego do przewlekłego.

Dławica paciorkowcowa może powodować ropne komplikacje:

• zapalenie ucha środkowego;
• zapalenie zatok
• zapalenie sutka;
• ropień przyuszny;
• zapalenie węzłów chłonnych szyjnych;
• zapalenie opon mózgowych
• zapalenie wsierdzia;
• zapalenie płuc

Możliwe są również późne nie ropne konsekwencje:

• post-paciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek;
• szok toksyczny;
• ostra gorączka reumatyczna.