Zapalenie gardła u dzieci

Zapalenie gardła u dzieci jest ostrą lub przewlekłą chorobą charakteryzującą się izolowanym stanem zapalnym błony śluzowej gardła (ogółem lub jednym z jego oddziałów) bez angażowania migdałków w tkankę limfatyczną.

Krtań jest organem należącym do układu oddechowego i trawiennego, co znajduje odzwierciedlenie w objawach choroby z jej stanem zapalnym. Jest to konstrukcja o długości od 10 do 12 cm, która komunikuje się z jamą nosową (odpowiedni odcinek nazywa się „nosogardzieli”), jamy ustnej (jamy ustnej i gardła) i krtani (krtani).

Proces zapalny może rozwinąć się w dowolnej części gardła, co jest dość rzadkie. Częściej zapalenie gardła u dzieci jest rozproszone, migruje z nosogardzieli i rozprzestrzenia się na leżące pod nim struktury.

Przewlekły powolny proces zapalny występuje w praktyce pediatrycznej znacznie rzadziej niż ostre zapalenie gardła. Większość przypadków ostrego zapalenia gardła, które u dzieci prawie zawsze występuje z udziałem sąsiednich narządów ENT, częściej łączy się z nieżytem nosa lub zapaleniem migdałków. W tych przypadkach zapalenie błony śluzowej nosa i gardła rozwija się, gdy zmiany zapalne wpływają nie tylko na jamę gardła, ale także na błonę śluzową nosa lub zapalenie migdałków i gardła - udział migdałków podniebiennych w procesie patologicznym wraz z błoną śluzową gardła.

Ostre zapalenie gardła u dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym występuje do 4-6 razy w roku, a często choruje, osiągając 8 lub więcej epizodów rocznie. W starszym wieku zapadalność spada do 1-4 przypadków rocznie.

Przyczyny i czynniki ryzyka

U dzieci zapalenie gardła w zdecydowanej większości przypadków (według niektórych źródeł - 80–90%) jest pierwszą oznaką ostrych infekcji dróg oddechowych, ponieważ niezależna choroba występuje znacznie rzadziej.

Zapalenie gardła u dzieci może być wywoływane przez wirusy (8–9 na 10 przypadków w praktyce pediatrycznej) lub czynniki bakteryjne. Oprócz patogennych mikroorganizmów przyczyną zapalenia gardła u dzieci mogą być różne niekorzystne skutki fizyczne i chemiczne.

Średnio ostre zapalenie gardła u dzieci trwa od 3-5 do 7-10 dni, podczas których objawy stopniowo ustępują, aż do pełnego wyzdrowienia.

Wirusy, które najczęściej wywołują zapalenie gardła u dzieci:

• rinowirusy;
• koronawirusy;
• syncytialny wirus oddechowy;
• adenowirusy (najwyższe rozpowszechnienie w wieku od 6 miesięcy do 3 lat);
• wirusy grypy i paragrypy;
• enterowirusy (Coxsackie A i B, ECHO);
• pikorawirusy;
• reowirusy; i inni

Istnieje wysoka podatność na zakażenie syncytialnym wirusem oddechowym małych dzieci, szczególnie w pierwszej połowie życia; u nastolatków i dorosłych pacjentów nie ma to większego znaczenia jako czynnik wywołujący zapalenie gardła.

W większości przypadków zapalenie gardła jest wywoływane przez wirusy

W około 30-40% przypadków (według innych źródeł, do 80%) ostre zapalenie gardła u dzieci jest wywoływane przez rinowirusa, ponieważ receptory cząsteczek adhezji międzykomórkowej do tego wirusa znajdują się na błonie śluzowej jamy nosowo-gardłowej, która jest bramą wejściową do zakażenia. Opinia na temat odporności nabytej po zapaleniu gardła u dzieci jest błędna, ponieważ około 110 serotypów (odmian) określa się tylko dla nosorożców.

Oprócz wirusów, w około 10% przypadków następujące patogeny powodują zapalenie gardła u dzieci:

• a-hemolityczne paciorkowce grupy A (ponad jedna trzecia przypadków ostrego zapalenia gardła u dzieci), C i G (znacznie rzadziej);
• mikroorganizmy beztlenowe;
• Corynebacteria;
• fusobakterie;
• Yersinia;
• nysserie;
• mykoplazmy;
• chlamydia
• grzyby z rodzaju Candida; itd.

U dzieci w wieku poniżej 5-7 lat mikroflora górnych dróg oddechowych jest w trakcie formowania. Gwałtowna zmiana w środowisku społecznym, aw konsekwencji zmiana biocenozy drobnoustrojów, może wywołać aktywację mikroorganizmów oportunistycznych i rozwój ostrego lub przewlekłego zapalenia gardła.

Oprócz patogennych mikroorganizmów przyczyną zapalenia gardła u dzieci mogą być następujące czynniki środowiskowe:

• uraz mechaniczny błony śluzowej gardła;
• przyjmowanie bardzo gorących lub zimnych potraw, płynów, pary;
• ekspozycja na promieniowanie jonizujące;
• wdychanie agresywnych oparów substancji lotnych;
• narażenie na kurz, aerozole;
• kontakt z alergenami;
• wpływ kwasów i zasad na błonę śluzową gardła; itd.

Czynniki ryzyka rozwoju zapalenia gardła u dzieci:

• anatomiczne warunki wstępne (związane z wiekiem zwężenie dróg nosowych i jam gardła, niewystarczający rozwój elastycznej tkanki dróg oddechowych, wady rozwojowe lokalnej mikroflory itp.);
• opóźnione dojrzewanie odporności lokalnej;
• niekorzystne warunki życia;
• złe warunki środowiskowe;
• obecność w rodzinie starszych braci lub sióstr;
• bierne palenie;
• obecność predyspozycji alergicznych;
• obce chemicznie aktywne zanieczyszczenia w wodzie pitnej, powietrzu, żywności;
• przewlekłe choroby zakaźne narządów laryngologicznych oraz innych narządów i układów (astma oskrzelowa, cukrzyca itp.);
• ogólna hipotermia;
• naruszenie oddychania przez nos (migdałki);
• obecność w zatłoczonych miejscach dużej liczby dzieci (żłobki, przedszkola, szkoły, obozy letnie itp. p.).

Formy choroby

W zależności od nasilenia bolesnych objawów zapalenie gardła u dzieci może być ostre lub przewlekłe (to ostatnie praktycznie nie rejestruje się do 3 lat).

Formy ostrego zapalenia gardła:

• bakteryjny;
• wirusowy;
• grzybicze (grzybicze);
• alergiczny
• traumatyczny;
• wywołane agresywnymi fizycznymi i chemicznymi czynnikami środowiskowymi.

Formy przewlekłego zapalenia gardła:

• proste lub nieżytowe;
• przerostowe (ziarniniak);
• zanikowy;
• mieszana forma.

Rodzaje przewlekłego zapalenia gardła

Nieżytowe zapalenie gardła u dzieci charakteryzuje się przekrwieniem i lekkim obrzękiem błony śluzowej, obecnością przezroczystego lepkiego wydzielania na tylnej ścianie gardła oraz wzrostem poszczególnych pęcherzyków limfatycznych.

W przypadku zanikowej postaci przewlekłego zapalenia gardła błona śluzowa jest blada, przerzedzona, często ma wygląd lakierowany (z charakterystycznym połyskiem), zastrzyk naczyniowy, odnotowuje się ślady wysuszonego sekretu.

Postać przerostowa charakteryzuje się znacznym obrzękiem, kruchością i zaczerwienieniem błony śluzowej gardła z miejscowymi krwotokami, na powierzchni których losowo rozrzucone są przekrwione, powiększone pęcherzyki; na tylnej ścianie gardła znajdują się smugi gęstego szklistego lub śluzowo-ropnego śluzu.

Objawy

Głównym objawem zapalenia gardła u dzieci jest ból (z powodu nasycenia błony śluzowej zakończeniami nerwowymi). Bolesne odczucia są najbardziej intensywne przy tak zwanym pustym gardle (podczas połykania śliny) lub bezpośrednio po rozpoczęciu picia, przy dalszym stosowaniu płynu bolesne odczucia są znacznie zmniejszone. Ból może promieniować do ucha, dolnej szczęki, szyi.

Inne objawy zapalenia gardła u dzieci:

• ból, suchość, pieczenie w gardle;
• kaszel, zmniejszenie po połknięciu śliny lub zażyciu płynów;
• uczucie guzka w gardle;
• ból;
• u małych dzieci obserwuje się ogólne pogorszenie samopoczucia, któremu towarzyszy drażliwa słabość: niespokojne zachowanie, płaczliwość, odmowa jedzenia i picia, zaburzenia snu (senność w ciągu dnia i przerywany płytki nocny sen).

Choroba u dzieci zaczyna się z reguły ostro, czemu towarzyszy gorączka, zespół zatrucia (ból głowy, ogólne osłabienie, ból mięśni, senność). Występuje wzrost regionalnych węzłów chłonnych, ich ból.

Głównym objawem zapalenia gardła u dzieci jest ból podczas połykania śliny

W przewlekłym zapaleniu gardła objawy choroby są mniej wyraźne, dziecko jest niepokojone podczas zaostrzeń, podczas remisji, może pozostać niewielki dyskomfort spowodowany ekspozycją na czynniki prowokujące.

Zapalenie gardła u dzieci jest w większości rozproszone, migruje z nosogardzieli i rozprzestrzenia się na leżące pod nim struktury.

W przypadku zapalenia błony śluzowej nosa i gardła, przekrwienie błony śluzowej nosa, uczucie pieczenia lub ból w jamie nosowej, obfite wydzielanie śluzu (czasami nabierające śluzowo-ropnego charakteru), kichanie dodaje się do wymienionych objawów. W przypadku zapalenia migdałków i gardła klinika choroby nie zmienia się znacząco, charakterystycznymi objawami są powiększenie, przekrwienie i obrzęk migdałków, ujawnione podczas badania jamy ustno-gardłowej.

Okres inkubacji zapalenia gardła u dzieci o etiologii wirusowej wynosi 1–4 dni. Średnio ostra choroba trwa od 3-5 do 7-10 dni, podczas których objawy stopniowo ustępują, aż do pełnego wyzdrowienia. Przy nieodpowiedniej terapii lub odmowie leczenia ostrego zapalenia gardła choroba może przekształcić się w postać przewlekłą.

Diagnostyka

Rozpoznanie zapalenia gardła u dzieci ustala się na podstawie oceny dolegliwości i obiektywnego obrazu zmian w błonie śluzowej gardła: przekrwienie tylnej ściany gardła i łuków podniebiennych, stan zapalny pęcherzyków limfatycznych rozrzuconych losowo na powierzchni błony śluzowej i nie ma oznak zapalenia migdałków charakterystycznych dla dławicy piersiowej.

Metody badawcze i oczekiwane wyniki:

• ogólne badanie krwi (leukocytoza z neutrofilnym przesunięciem w lewo, przyspieszona ESR; jeśli przyczyną ostrego zapalenia gardła jest mononukleoza zakaźna - początkowe zmniejszenie liczby leukocytów jest zastąpione ciężką leukocytozą (do 20-30 × 109 / l), do 90% formuły leukocytów wykonuje się z komórek jednojądrzastych i komórek atypowych) ;
• analiza biochemiczna krwi (wskaźniki ostrej fazy);
• wysiew materiału jamy gardła na pożywce w celu wyizolowania paciorkowców hemolitycznych grupy A;
• oznaczanie antygenu paciorkowcowego w rozmazach przez aglutynację;
• immunodiagnoza podwyższonych mian przeciwciał anty-paciorkowcowych.

Potwierdź diagnozę zapalenia gardła u dzieci, umożliwiając ogólne badanie krwi

Wykrywanie paciorkowców grupy hemolitycznej A w materiałach wymazów z gardła przeprowadza się w celu ustalenia taktyki leczenia, ponieważ w tym przypadku konieczna jest antybiotykoterapia. Ten rodzaj mikroorganizmu jest najbardziej patogenny w grupie paciorkowców; może powodować uszkodzenie nerek, układu sercowo-naczyniowego, aparatu stawowego itp., Dlatego jego szybkie wykrycie i eliminacja jest konieczna, aby zapobiec powikłaniom.

Leczenie zapalenia gardła u dzieci

Leczenie zapalenia gardła u dzieci ma wiele cech:

• bezpieczeństwo narkotyków, pozwolenie na stosowanie go w praktyce pediatrycznej;
• łatwość użycia (na przykład stosowanie roztworów do płukania w niektórych przypadkach jest trudne, ponieważ wymaga zdolności wstrzymania oddechu i nie połykania leku);
• dobry smak;
• brak uzależnienia od składników leku przy częstym stosowaniu.

W leczeniu zapalenia gardła u dzieci preferowane są miejscowe środki przeciwdrobnoustrojowe w postaci aerozoli lub tabletek (pastylek do ssania) do resorpcji:

• chemioterapeutyczne środki antyseptyczne (chlorheksydyna, heksetydyna, benzidamina, ambazon, tymol i jego pochodne, alkohole, pochodne jodu itp.);
• fitopreparaty o działaniu antyseptycznym;
• środki przeciwdrobnoustrojowe naturalnego pochodzenia (lizozym);
• produkty pszczelarskie;
• lizaty bakteryjne.

W leczeniu zapalenia gardła u dzieci preferowane są lokalne środki antyseptyczne

Preparaty ziołowe lub produkty pszczele w leczeniu zapalenia gardła u dzieci należy stosować ostrożnie, ponieważ mogą powodować reakcje alergiczne. Konieczne jest również dokładne dawkowanie preparatów zawierających chlorheksydynę, ze względu na ich możliwy niekorzystny wpływ na tkankę wątroby dziecka.

Oprócz terapii przeciwdrobnoustrojowej konieczne jest wyznaczenie immunokorekty, emolientów, środków znieczulających; leki przeciwgorączkowe są wskazane ze wzrostem temperatury ciała. Na czas terapii zaleca się wzmocnioną dietę, obfity napój, okłady rozgrzewające na przedniej powierzchni szyi.

Zgodnie z wynikami licznych badań wykazano, że przepisywanie antybiotyków nie jest właściwe ze względu na niestreptokokowy charakter choroby u dzieci. Powołanie ogólnoustrojowych antybiotyków na ostre zapalenie gardła lub zaostrzenie przewlekłe jest wskazane tylko w przypadku infekcji wywołanych przez paciorkowce grupy A hemolitycznej.

Ostre zapalenie gardła u dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym występuje do 4-6 razy w roku, a często choruje, osiągając 8 lub więcej epizodów rocznie. W starszym wieku zapadalność spada do 1-4 przypadków rocznie.

Udowodniono, że u 90% pacjentów ból gardła (jako główny objaw zapalenia gardła) znika w ciągu 3-5 dni bez antybiotykoterapii.

Możliwe komplikacje i konsekwencje

Powikłaniami zapalenia gardła u dzieci mogą być:

• zapalenie migdałków i gardła;
• zapalenie błony śluzowej nosa i gardła;
• zapalenie jelit, zapalenie błędnika;
• zapalenie krtani;
• ropień przyuszny lub gardłowy;
• zapalenie przyzębia;
• zapalenie śródpiersia;
• wtórne uszkodzenie serca, nerek, stawów.

Prognoza

Dzięki terminowej diagnozie i złożonemu leczeniu rokowanie jest korzystne.

Zapobieganie

1. Zapobieganie hipotermii.
2. Ograniczenia kontaktowe podczas epidemii ostrej infekcji dróg oddechowych (ARI).
3. Ograniczenie wizyt dziecka w przedszkolu, szkole w obecności świeżych objawów choroby.
4. Noszenie masek przez członków rodziny ze śladami ARI.
5. Ograniczenia w podróżowaniu środkami transportu publicznego wiosną i jesienią, gdy występuje szczyt występowania ARI.
6. Terminowe leczenie przewlekłych chorób narządów ENT.
7. Hartowanie