Powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka to zapalenie błony śluzowej żołądka, któremu nie towarzyszy naruszenie funkcji wydzielniczej. Choroba ma charakter trwały, to znaczy charakteryzuje się długim przebiegiem z okresowo występującymi zaostrzeniami. W literaturze medycznej ta patologia jest często nazywana „zapaleniem błony śluzowej żołądka typu B” lub „nieatroficznym zapaleniem błony śluzowej żołądka”.
Nie ma dokładnych statystyk dotyczących występowania powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka, ponieważ w większości przypadków przebiega on bez wyraźnych objawów klinicznych, a pacjenci nie szukają pomocy medycznej. Według ekspertów co najmniej 50% światowej populacji cierpi na tę chorobę, niezależnie od wieku. Nieco częściej powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka dotyka mężczyzn niż kobiety.
Terminowa diagnoza i leczenie powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka jest jednym z najważniejszych problemów współczesnej gastroenterologii, więc z czasem choroba postępuje i może być skomplikowana przez powstawanie wrzodów, a także złośliwego guza żołądka.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka rozwoju powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka są dość rozległe i różnorodne. Należą do nich:
- złe odżywianie;
- palenie
- nadużywanie alkoholu;
- Zakażenie Helicobacter pylori;
- przyjmowanie niektórych leków.
Rozważ wpływ każdego z tych czynników.
Irracjonalne i niewłaściwe odżywianie (ciągłe spożywanie zbyt gorącego lub zbyt zimnego jedzenia, złe żucie, suche jedzenie, nieregularne posiłki) ma drażniący wpływ na błonę śluzową żołądka, w wyniku czego komórki okładzinowe zwiększają wydzielanie kwasu solnego.
Wykorzystaniu napojów alkoholowych towarzyszy pogorszenie krążenia mikrokrążącego w błonie śluzowej żołądka, zmniejszenie zdolności regeneracyjnych komórek nabłonkowych, a także zmniejszenie wydzielania śluzu, który chroni ściany żołądka przed uszkodzeniem.
Długa historia palenia poprawia syntezę kwasu solnego przez komórki okładzinowe, skurcz naczyń krwionośnych ściany żołądka, a także upośledzenie funkcji motorycznych.
Rozwój powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka prowadzi do przedłużonego stosowania niektórych leków (kortykosteroidów, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków przeciw TB, antybiotyków). Najczęstszą przyczyną choroby jest niekontrolowane przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (Paracetamol, Aspiryna, Analgin, Citramon), ponieważ mają one zdolność hamowania produkcji prostaglandyn chroniących błonę śluzową żołądka przed uszkodzeniem soku żołądkowego.
Zakażeniu Helicobacter pylori towarzyszy naruszenie dopływu krwi do błony śluzowej żołądka, zwiększona synteza kwasu solnego i zniszczenie bariery śluzowo-wodorowęglanowej. Początkowo bakterie wpływają na antrum żołądka, a później na całą powierzchnię błony śluzowej.
Powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka przy braku niezbędnej terapii może prowadzić do rozwoju wrzodu trawiennego żołądka i dwunastnicy.Choroby narządów wewnętrznych, którym towarzyszy rozwój niedotlenienia, często komplikuje rozwój powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka. Warunki te obejmują:
- przewlekła niewydolność oddechowa;
- przewlekła niewydolność sercowo-naczyniowa;
- warunki hipowitaminowe;
- różne rodzaje niedokrwistości;
- niewydolność kory nadnerczy.
Objawy powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka
Głównym objawem powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka jest łagodny ból, zlokalizowany w okolicy nadbrzusza (górnej części brzucha). Zwykle ich pojawienie się jest spowodowane rażącym błędem w diecie - stosowaniem złej jakości, ciężkiego lub pikantnego jedzenia, co powoduje zaostrzenie powolnego procesu zapalnego w błonie śluzowej żołądka.
W przypadku powierzchownego zapalenia żołądka ból jest tępy i powszechny. To odróżnia ich od bólu powstającego na tle wrzodu żołądka i dwunastnicy, którego lokalizacja w większości przypadków wskazuje bardzo dokładnie.
Zapalenie błony śluzowej żołądka z powierzchownym zapaleniem błony śluzowej żołądka często rozciąga się na błonę śluzową dwunastnicy. W takim przypadku choroba nazywa się zapaleniem żołądka i dwunastnicy. Charakteryzuje się występowaniem bólu w nocy lub na czczo, charakterystyczne jest zmniejszenie bólu po jedzeniu.
Ból z powierzchownym zapaleniem błony śluzowej żołądka jest tępy i rozlanyBól z powierzchownym zapaleniem błony śluzowej żołądka jest częściej postrzegany przez pacjentów jako rodzaj dyskomfortu i rzadko staje się okazją do skontaktowania się z gastroenterologiem. Inne objawy choroby to:
- zaparcia
- częste bekanie powietrzem lub kwaśne;
- sporadyczne łagodne nudności;
- zgaga;
- lekka bolesność w okolicy nadbrzusza, określona przez badanie dotykowe.
Jak zauważono powyżej, w około 50% przypadków pacjenci nie mają żadnych klinicznych objawów powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka, a choroba jest diagnozowana przypadkowo podczas fibroesophagogastroduodenoscopy (FEGDS), wykonywanej w związku z jakąkolwiek inną patologią przewodu pokarmowego.
Diagnostyka
Główną metodą diagnostyczną powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka jest FEGDS z biopsją zmienionej części błony śluzowej żołądka. W przypadku tej choroby podczas badania, przekrwienie (zaczerwienienie) i obrzęk błony śluzowej obserwuje się zwiększoną ilość śluzu w jamie żołądka. Podobne zmiany są często wykrywane w dwunastnicy. Jeśli u pacjenta wystąpi refluks dwunastniczo-żołądkowy, obecność żółci można wykryć w jamie żołądka.
W celu ostatecznej diagnozy powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka lekarz wykonuje biopsję błony śluzowej dna i antrum żołądka, ponieważ przy tej patologii najczęściej występuje w nich proces zapalny. W przyszłości próbka z biopsji zostanie wysłana do laboratorium w celu zbadania histologicznego.
FEGDS z biopsją - główna metoda diagnozy powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądkaWcześniej radiografia podwójnego kontrastu żołądka była często używana do diagnozowania powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka. Główne radiologiczne objawy choroby to:
- upośledzona funkcja ewakuacji silnika;
- zwiększone nasilenie fałdów błony śluzowej;
- objawy nadmiernego wydzielania.
Jednak radiografia żołądka jest znacznie gorsza pod względem wartości informacyjnej względem FEGDS i dlatego jest obecnie rzadko stosowana.
Według ekspertów co najmniej 50% światowej populacji cierpi na powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka, niezależnie od wieku.W diagnozie powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka należy określić poziom wydzielania kwasu solnego przez komórki okładzinowe błony śluzowej żołądka. Kwasowość żołądka najdogodniej ocenia się na podstawie dziennego pH-metru żołądka. Ta metoda badawcza jest wykonywana przy użyciu specjalnej kapsuły radiowej lub sond (jednokanałowych, wielokanałowych). W przeciwieństwie do zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka, z powierzchownym poziomem kwasowości żołądka odpowiada normie lub nieznacznie ją przekracza.
W celu oceny funkcji gruczołów żołądka określa się poziom pepsynogenu I i II we krwi. W przypadku powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka ich stężenie utrzymuje się w granicach normy.
Wszyscy pacjenci cierpiący na powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka muszą zostać przebadani na obecność Helicobacter pylori, ponieważ dalsze leczenie choroby zależy w dużej mierze od jej obecności lub nieobecności. W praktyce klinicznej stosowane są następujące metody identyfikacji tego czynnika zakaźnego:
- Test oddechowy Helicobacter pylori
- identyfikacja Helicobacter w kale metodą ELISA;
- oznaczanie przeciwciał przeciwko Helicobacter w surowicy.
Powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka należy odróżnić od wielu innych chorób przewodu żołądkowo-jelitowego:
- rak żołądka
- zapalenie jelit;
- zapalenie pęcherzyka żółciowego;
- zapalenie trzustki
- dyspepsja czynnościowa;
- zapalenie przełyku;
- wrzód trawienny żołądka i dwunastnicy.
W celu przeprowadzenia diagnostyki różnicowej czasami konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, na przykład analizy kału pod kątem krwi utajonej, ultradźwięków narządów jamy brzusznej, manometrii przełyku itp.
Leczenie powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka
Leczenie powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka przeprowadza gastroenterolog. Przepisując leczenie, lekarz bierze pod uwagę poziom kwasowości żołądka, zwłaszcza zmiany morfologiczne błony śluzowej, etiologię choroby.
W większości przypadków leczenie powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądka odbywa się w warunkach ambulatoryjnych. Pacjentom przepisuje się leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego (inhibitory pompy protonowej, blokery receptorów histaminowych H2). Aby chronić błonę śluzową żołądka przed działaniami niepożądanymi i zneutralizować kwas solny, stosuje się środki otaczające i zobojętniające kwas. W odniesieniu do komórek nabłonkowych żołądka sukralfat działa cytoprotekcyjnie. Po wykryciu zakażenia pacjenta Helicobacter pylori wskazana jest trzy- lub czteroskładnikowa terapia eradykacyjna. Trójskładnikowy schemat obejmuje dwa antybiotyki i jeden środek przeciwwydzielniczy. Czteroskładnikowy schemat obejmuje cytrynian bizmutu, metronidazol, tetracyklinę i środek przeciwwydzielniczy.
Dieta oszczędzająca jest niezbędnym warunkiem w leczeniu powierzchownego zapalenia błony śluzowej żołądkaRównie ważne w kompleksowym leczeniu choroby jest organizacja prawidłowego odżywiania. Dieta na powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka obejmuje mechaniczne, chemiczne i termiczne oszczędzanie przewodu pokarmowego. Jedzenie odbywa się 5-6 razy dziennie w małych porcjach (ułamkowe odżywianie). Wszystkie pokarmy, które zwiększają aktywność wydzielniczą komórek błony śluzowej żołądka, w szczególności smażone i pikantne potrawy, pikle, marynaty, wędliny, mocne buliony, napoje gazowane, kawa, są wyłączone z diety.
Możliwe konsekwencje i komplikacje
Powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka przy braku niezbędnej terapii może prowadzić do rozwoju wrzodu trawiennego żołądka i dwunastnicy. Długotrwała choroba jest jednym z czynników ryzyka powstania złośliwego guza żołądka.
Zapalenie błony śluzowej żołądka z powierzchownym zapaleniem błony śluzowej żołądka często rozciąga się na błonę śluzową dwunastnicy. W takim przypadku choroba nazywa się zapaleniem żołądka i dwunastnicy.Prognoza
Przy odpowiednim leczeniu powierzchowne zapalenie błony śluzowej żołądka przechodzi w remisję, która może trwać długo, w niektórych przypadkach nawet przez dziesięciolecia. Jednak pełne odzyskanie jest trudne. Pacjent pozostaje predysponowany do choroby, aw obecności czynników predysponujących często występują nawroty.
Zapobieganie
Zapobieganie powierzchownemu zapaleniu błony śluzowej żołądka obejmuje:
- organizacja właściwego odżywiania;
- porzucenie złych nawyków (palenie, picie);
- odmowa samoleczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi;
- terminowe wykrywanie i leczenie chorób związanych z niedotlenieniem.
Pacjenci z powierzchownym zapaleniem błony śluzowej żołądka powinni otrzymywać regularną profilaktykę. Aby to zrobić, należy przestrzegać diety zalecanej przez lekarza, prowadzić aktywny tryb życia, unikać przepracowania i stresujących sytuacji, nie pić alkoholu i rzucić palenie.
