Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego 1. stopnia jest początkowym etapem choroby, która przebiega bezobjawowo lub z łagodnymi objawami.
Gonartroza jest uszkodzeniem chrząstki stawowej i otaczających tkanek, prowadzącym do zmian zwyrodnieniowo-dystroficznych. Towarzyszy mu silny ból, ograniczenie aktywności ruchowej, deformacje kości.
Staw kolanowy, przyjmując i rozkładając ładunek, utrzymuje równowagę w pozycji stojącej, podczas chodzenia, a także zapewnia ruch kończyn w kilku płaszczyznach.
Gonartroza może być pierwotna lub wtórna, wpływać na staw prawej lub lewej nogi lub na oba stawy.
Epidemiologia
Według badań epidemiologicznych od 8 do 20% dorosłej populacji cierpi na deformujące zapalenie kości i stawów (DOA), podczas gdy najczęstszą lokalizacją procesu patologicznego, któremu towarzyszy tymczasowa niepełnosprawność, jest staw kolanowy.
Najczęściej patologia występuje w starszej grupie wiekowejU osób starszych częstość występowania DOA wzrasta. Według niektórych doniesień objawową gonartrozę obserwuje się u 5% osób w wieku powyżej 26 lat, w grupie wiekowej powyżej 70 lat - u 11%. Bez względu na wiek kobiety są diagnozowane z patologią 1,2-1,4 razy częściej niż mężczyźni.
Choroba może postępować przez kilka lat lub kilkadziesiąt lat i prowadzić do niepełnosprawności - pacjenci z chorobą zwyrodnieniową stawów stanowią około jednej trzeciej wszystkich osób z trwałym kalectwem z powodu chorób stawów.
Cechy patologiczne
Staw kolanowy jest złożoną formacją anatomiczną, która łączy trzy kości: dystalną część kości udowej, bliższą część kości piszczelowej i rzepkę.
Jest to największy staw w ludzkim ciele, którego ruchy są wykonywane w trzech płaszczyznach:
- strzałkowa : zgięcie i wyprost;
- frontalny : uprowadzenie i redukcja;
- poziome : połączenie gięte.
Kolano jest jednym z niewielu stawów, które zawierają w swojej strukturze łąkotki - formacje chrzęstne, które są miękkimi poduszkami, które ograniczają wzajemnie powierzchnie stawów. Zapobiegają nadmiernemu tarciu powierzchni stawowych względem siebie i ich zużyciu.
Przegub jest wyjątkowy, ponieważ jest to jedyne miejsce, w którym więzadła krzyżowe przechodzą w jamie stawu, które utrzymują go w pozycji statycznej, zapobiegając przemieszczeniu struktur podczas ruchu.
W przypadku gonartrozy dochodzi do utraty elastyczności, struktury chrząstki są usuwane, co prowadzi do naruszenia zgodności stawu kolanowego, pojawienia się pęknięć na powierzchniach stawowych i naruszenia ich trofizmu. W wyniku tego patologicznego procesu pacjent ma dolegliwości bólowe, charakterystyczny chrupnięcie i kliknięcia, a następnie dołączają się zaburzenia ruchowe.
Powody
Gonartroza jest uważana za chorobę polietiologiczną, dla której dziedziczne predyspozycje nie są charakterystyczne.
Możliwą przyczyną rozwoju choroby jest historia urazów kolana.W etiologii zapalenia kości i stawów kolana występują:
- historia urazów stawowych (zwichnięcia, złamania kolana, urazy sportowe);
- urazy łąkotki;
- procesy autoimmunologiczne (toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, reumatyzm, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa itp.);
- wrodzone wady układu mięśniowo-szkieletowego (nadmierna ruchliwość stawu kolanowego, dysplazja);
- przewlekłe specyficzne i niespecyficzne procesy zapalne w stawie, wywołane przez patogeny (chlamydia, gruźlica, kiła, ropne zapalenie stawów, rzeżączka).
Oprócz przyczyn choroby istnieją czynniki, które zwiększają ryzyko uszkodzenia kolana. Nadwaga ma największe znaczenie, ponieważ warunek ten zwiększa obciążenie stawu, co nieuchronnie prowadzi do uszkodzenia.
Inne czynniki ryzyka obejmują:
- zaburzenia metaboliczne i dysormonalne (cukrzyca, dna moczanowa, menopauza, postmenopauza);
- płeć, wiek;
- czynności zawodowe związane z długotrwałym chodzeniem lub staniem.
Objawy
Choroba zaczyna się rozwijać stopniowo. W miarę postępu artrozy wzrasta liczba i nasilenie objawów.
Najczęstszym objawem sygnalizującym rozwój patologii kolana jest ból. Początkowo ból występuje podczas długotrwałego intensywnego wysiłku fizycznego i znika po nim, gdy kończyna jest w spoczynku.
Gdy proces się pogarsza, zespół bólowy staje się dłuższy i bardziej intensywny, może pojawić się w okresie odpoczynku, czasem w nocy. W kolanie słychać specyficzne dźwięki - chrzęst lub kliknięcia.Równolegle ruchy w dotkniętym stawie są ograniczone, rano sztywność, obserwuje się wzrost objętości stawu.
Diagnostyka
Gonartroza jest diagnozowana po dokładnym badaniu przez lekarza rodzinnego i / lub chirurga ortopedycznego na podstawie skarg pacjentów, anamnezy życia, choroby oraz wyników badań laboratoryjnych i instrumentalnych.
Jeśli pojawią się objawy patologii, skontaktuj się z lekarzem rodzinnym lub traumatologiem ortopedycznymBadanie rentgenowskie
Za najbardziej dostępną, informacyjną i szybką metodę uważa się badanie rentgenowskie stawu kolanowego.
Ogólne objawy radiologiczne DOA:
- stwardnienie podchrzęstne;
- zwężenie wspólnej przestrzeni;
- osteofity znajdujące się na krawędziach powierzchni stawowych i w punktach mocowania więzadeł;
- zmiana kształtu szyszynek;
- torbiele w szyszynkach.
Każdy stopień zwyrodnienia stawów charakteryzuje się objawami radiologicznymi:
Stopień | Charakterystyczne objawy radiologiczne |
Pierwszego stopnia | Zidentyfikowano niewielkie zwężenie wspólnej przestrzeni, pojedyncze osteofity |
Drugi stopień | Znacząco zwężona przestrzeń stawowa, liczne osteofity |
Trzeci stopień | Krytyczne zwężenie przestrzeni stawowej lub jej brak, liczne osteofity, deformacje struktur kostnych |
Na zdjęciach radiologicznych można wykryć skrawki tkanki chrzęstnej w jamie stawowej (mysz stawowa).
Radiografia wykonywana jest w projekcjach bezpośrednich i bocznych. W razie potrzeby dodatkowa ocena stawu udowo-rzepkowego za pomocą osiowego rzutu rzepki. W przypadku gonartrozy pierwszego stopnia, gdy proces patologiczny jest najczęściej zlokalizowany w jednym z oddziałów stawu kolanowego, może być wymagany bezpośredni rzut z obciążeniem osiowym w celu wykrycia zwężenia szczeliny stawowej.
Dodatkowe metody diagnostyczne
Dodatkowe metody pomocne w ustaleniu dokładnej diagnozy mogą obejmować:
- badanie ultrasonograficzne;
- obrazowanie komputerowe i rezonans magnetyczny.
Diagnostyka różnicowa
Diagnostyka różnicowa jest często potrzebna w początkowych stadiach gonartrozy, kiedy jej objawy kliniczne i radiologiczne są minimalne.
Przeprowadza się go z patologiami, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, spondyloartropatia i krystaliczne zapalenie stawów.
Leczenie
Leczenie pierwszych dwóch etapów gonartrozy jest zwykle zachowawcze. Możliwe jest leczenie choroby w warunkach ambulatoryjnych przy użyciu metod medycznych i niemedycznych.
Terapia nielekowa
Leczenie nielekowe obejmuje dietę z nadwagą, normalizację aktywności ruchowej i reżim pracy z eliminacją nadmiernego obciążenia dotkniętego stawu, ćwiczenia fizjoterapeutyczne i terapię ruchową.
Fizjoterapia
Zalecane są metody fizjoterapii, które poprawiają ukrwienie, trofizm chrząstki, zmniejszają aktywność zapalną, działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo i regeneracyjnie.
W przypadku gonartrozy magnetoterapia jest skutecznaTaka metoda obejmuje UHF, laseroterapię, terapię światłem, elektroforezę, magnetoterapię, fonoforezę, elektrostymulację, terapię ultradźwiękową itp.
Utrata masy ciała
W izolacji utrata masy ciała ma niewielki wpływ na postęp artrozy. Co więcej, istnieją dowody na poprawę funkcji dotkniętego stawu, aw niektórych przypadkach zmniejszenie intensywności zespołu bólowego.
Według wyników badań największy pozytywny efekt przynosi kombinacja środków mających na celu zmniejszenie nadwagi i ćwiczeń fizjoterapeutycznych.
Rozładowanie dotkniętej kończyny
Dodatkowe środki wsparcia - kule, laska lub buty ortopedyczne, mają znaczący wpływ na biomechanikę stawu. Ich stosowanie pomaga zmniejszyć ból i prawdopodobnie spowalnia postęp choroby.
Ważne jest, aby móc właściwie korzystać z dodatkowych środków wsparcia. Kule i laska powinny mieć określoną wysokość. Podczas chodzenia laskę należy trzymać w ramieniu naprzeciwko dotkniętego stawu.Terapia lekowa
Najczęściej w leczeniu gonartrozy I stopnia stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): Paracetamol, Ibuprofen, Diklofenak, Meloksykam itp. Są one przepisywane w celu łagodzenia bólu, zmniejszania stanu zapalnego i obrzęku stawu.
W celu substytucyjnym zaleca się dostawowe podawanie kwasu hialuronowegoDostawowe zastrzyki glukokortykoidów wykonuje się w skrajnych przypadkach, gdy NLPZ nie osiągają pożądanego efektu.
W leczeniu gonartrozy można stosować chondroprotektory (glukozamina, chondroityna), które mają regeneracyjny wpływ na chrząstkę. Podawanie dostawowe kwasu hialuronowego jest przepisywane w celu zastąpienia (kwas hialuronowy tymczasowo zastępuje środek smarujący - nieobecny płyn maziowy).
Zapobieganie
W celach profilaktycznych zaleca się:
- monitorować masę ciała, zapobiegając jej wzrostowi powyżej normy;
- wybierz wygodne buty;
- znormalizować tryb motoryczny, brać udział w pływaniu;
- staraj się unikać urazów i hipotermii nóg;
- porzucić złe nawyki.
