Przerost endometrium

Rozrost endometrium - nadmierny wzrost endometrium (wewnętrzna warstwa macicy), któremu towarzyszy wzrost jego objętości i grubości.

Patologia jest pilnym problemem współczesnej ginekologii, ponieważ procesy hiperplastyczne w endometrium są podatne na progresję i mogą ulegać złośliwej transformacji.

Rokowanie zależy od stadium i postaci choroby, wieku pacjenta, terminowości rozpoczęcia terapii.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Mechanizm patologiczny rozwoju przerostu endometrium opiera się na braku równowagi hormonalnej w ciele kobiety, a mianowicie na obniżeniu poziomu progesteronu przy podwyższonym poziomie estrogenu. W takim przypadku owulacja może zostać zachowana lub może być nieobecna.

Endometrium wyściełające jamę macicy od wewnątrz składa się z warstwy podstawowej i powierzchownej. Podczas krwawienia miesiączkowego warstwa powierzchniowa jest odrzucana, a następnie podczas następnego cyklu jest ponownie formowana z komórek warstwy podstawowej.

Podczas każdego cyklu miesiączkowego rozróżnia się trzy fazy stanu endometrium:

1. Faza proliferacji. Pod wpływem estradiolu komórki warstwy podstawowej zaczynają się aktywnie dzielić. Prowadzi to do powstania nowej luźnej warstwy powierzchniowej. Szybko pogrubia, a znajdujące się w nim wydłużone gruczoły rurowe są wydłużone.
2. Faza wydzielania. Po owulacji powstaje tymczasowa gruczoł wydzielniczy w miejscu pękającego pęcherzyka - ciałka żółtego, które wydziela progesteron. Pod wpływem progesteronu następuje wzrost kruchości gruczołów, a także stopniowe rozszerzanie ich światła. Komórki zrębu zbliżają się do siebie ze względu na wzrost objętości. Aktywność wydzielnicza tkanki gruczołowej jest zwiększona.
3. Miesiączka Jeśli ciąża nie wystąpiła, ciałko żółte ulega regresji. Procesowi temu towarzyszy gwałtowny spadek stężenia estradiolu i progesteronu, co powoduje odrzucenie warstwy powierzchniowej endometrium i wystąpienie krwawienia miesiączkowego.

Zatem regulacja cyklicznych zmian w endometrium w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego jest regulowana przez estrogeny (odpowiedzialne za proliferację komórek), a w drugim - przez progesteron (hamuje aktywność proliferacji i aktywuje wydzielanie).

Na tle podwyższonego poziomu estrogenu we krwi faza wydzielnicza nie jest wystarczająco wyraźna lub jest całkowicie nieobecna. Dlatego w drugiej fazie cyklu miesiączkowego komórki endometrium kontynuują swój aktywny podział, co nie powinno być normalne. Proces ten prowadzi do przerostu endometrium.

Rozrost endometrium może wystąpić u kobiet w każdym wieku pod wpływem czynników ryzyka, ale najczęściej obserwuje się go w przejściowych okresach życia, którym towarzyszą znaczące zmiany w tle hormonalnym (okres powstawania funkcji menstruacyjnej, okres przedmenopauzalny), tj. W okresach dostosowania hormonalnego.

Występowanie procesów przerostowych w endometrium może być wywołane przez następujące czynniki, które nazywa się narządami płciowymi:

• wczesny początek miesiączki;
• późny początek menopauzy;
• aborcje
• brak porodu;
• odrzucenie hormonalnej antykoncepcji;
• operacje ginekologiczne, w tym łyżeczkowanie jamy macicy;
• zespół policystycznych jajników (zespół wielokomórkowych jajników);
• mięśniaki macicy;
• zapalenie błony śluzowej macicy;
• endometrioza;
• guzy jajnika wytwarzające hormony;
• choroby zapalne dróg moczowo-płciowych, zwłaszcza przewlekłe;
• wrodzone wady rozwojowe układu rozrodczego;
• terapia tamoksyfenem lub lekami zawierającymi estrogen.

Ponadto istnieją czynniki pozagenitalne, które zwiększają ryzyko rozwoju przerostu endometrium. Należą do nich: mastopatia, choroby wątroby, nadnercza, tarczyca, otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze.

Formy choroby

W zależności od cech zmian histologicznych w wewnętrznej warstwie macicy wyróżnia się następujące formy patologii:

• gruczołowy przerost endometrium - przeważa przerost gruczołów; ich kształt nie jest taki sam, a układ jest nierówny. Znika podział endometrium na warstwę podstawową i funkcjonalną, granica między mięśniem a wewnętrzną warstwą macicy staje się rozmyta;
• gruczołowy torbielowaty przerost endometrium (gruczolakowatość) - część powiększonych gruczołów ulega torbielowatemu rozszerzeniu;
• atypowy przerost endometrium - następuje zmniejszenie liczby elementów zrębu, występuje polimorfizm jąder, intensywniejsze procesy proliferacji.
• polipy endometrium - ogniskowa postać hiperplazji, w której dochodzi do przerostu nabłonka otoczkowego i gruczołowego w pewnym obszarze endometrium.

Utrzymywanie się przerostu endometrium po 3-6 miesiącach leczenia zachowawczego znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na raka macicy.

Z kolei polipy endometrium, w zależności od cech strukturalnych, dzielą się na kilka typów:

• gruczołowy - pochodzi z komórek podstawowej warstwy endometrium;
• włókniak gruczołowy - charakteryzuje się obecnością zrębu tkanki łącznej;
• włóknisty - to formacja tkanki łącznej, w której nie ma gruczołów lub występuje w bardzo ograniczonych ilościach.

Polipy i nietypowy przerost endometrium są stanami przedrakowymi. Według statystyk, przy braku odpowiedniego i terminowego leczenia, 10-14% z nich przeradza się w raka endometrium. Gruczołowy torbielowaty i gruczołowy przerost endometrium złośliwy znacznie rzadziej. Ryzyko nowotworów wzrasta w przypadku nieodpowiedniej terapii hormonalnej, nawracającego przebiegu choroby i powtarzanego łyżeczkowania jamy macicy.

Objawy przerostu endometrium

Głównym objawem przerostu endometrium jest dysfunkcyjne krwawienie z macicy, które w większości przypadków występuje po opóźnieniu miesiączki przez okres od 1 do 3 miesięcy. Z natury krwawienia te mogą być obfite, obfite lub umiarkowane, krótkie lub długie.

U pacjentów bez widocznej patologii endokrynologicznej i przy prawidłowej masie ciała z przerostem endometrium regularność cykli menstruacyjnych może być utrzymana, a patologia objawia się ciężkim i długotrwałym, trwającym ponad 7 dni, krwawieniem miesiączkowym (hipermenorea, krwotok miesiączkowy).

Około 25% pacjentów z przerostem endometrium ma krwawienie z macicy bezowulacyjne, a 5–10% ma krwotok maciczny - nieregularne krwawienie z macicy, które nie jest związane z miesiączką.

Innym częstym objawem przerostu endometrium jest krwawienie międzymiesiączkowe.

W 50% przypadków przerost endometrium jest połączony z otyłością, 75% z nich wykazuje oznaki wirylizacji:

• zgrubienie głosu;
• włosy typu męskiego;
• powiększenie łechtaczki.

U pacjentów z prawidłową masą ciała przerost endometrium łączy się z objawami wirylizacji w nie więcej niż 30% przypadków.

Prawie wszyscy pacjenci z przerostem endometrium cierpią na wtórną bezpłodność, nawykowe poronienie, mastopatię, przewlekłe choroby zapalne układu rozrodczego, endometriozę.

Cechy funkcji seksualnych w rozrostie endometrium

W przypadku przerostu endometrium życie seksualne poza okresami krwawienia nie jest przeciwwskazane. Jednak wiele kobiet unika tego, ponieważ w ich ciele towarzyszy ból w dolnej części brzucha. Aby poprawić życie seksualne, można wybrać najbardziej optymalną postawę, dokładność partnera seksualnego i długą grę wstępną.

W przybliżeniu co drugi pacjent po stosunku występuje niewielkie (tzw. Rozmazywanie) plamienie, któremu towarzyszy napadowy ból w dolnej części brzucha.

Jednym z możliwych powikłań i konsekwencji przerostu endometrium jest bezpłodność.

Diagnostyka

Rozpoznanie przerostu endometrium opiera się na skargach pacjentów, wywiadzie, badaniach ogólnych i ginekologicznych oraz badaniach laboratoryjnych i instrumentalnych.

Podczas wywiadu z pacjentem lekarz określa wiek pojawienia się miesiączki, cechy cyklu miesiączkowego (po tym, jak długo go ustalono, jego czas trwania, regularność, obfitość i czas trwania krwawienia miesiączkowego, obecność plamienia poza miesiączką). Po zebraniu wywiadu wykonuje się badanie ginekologiczne (dwumyślne i przy użyciu luster).

Aby ocenić jednorodność, grubość i strukturę endometrium, wykonuje się ultradźwięki narządów miednicy. Badanie to pozwala nie tylko ocenić stan wewnętrznej warstwy macicy, ale także zidentyfikować inną możliwą patologię ginekologiczną (węzeł mięśniowy, zespół wielokomórkowych jajników, torbiele jajników, procesy nowotworowe).

Jeśli istnieje podejrzenie hiperplazji endometrium, zaleca się USG przez 5-7 dni cyklu miesiączkowego (w przypadku krwawienia z macicy badanie jest przeprowadzane każdego dnia). Zwykle u kobiet w wieku rozrodczym grubość endometrium w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego nie przekracza 7 mm. Po wystąpieniu menopauzy grubość wewnętrznej warstwy macicy nie powinna być większa niż 4-5 mm.

USG ujawnia procesy przerostowe w jamie macicy w około 70-80% przypadków na podstawie następujących objawów:

• wzrost grubości warstwy endometrium;
• heterogeniczność jego struktury;
• obecność w nim wtrąceń echogenicznych.

W niektórych przypadkach pokazano biopsję aspiracyjną endometrium, a następnie badanie cytologiczne powstałej tkanki. Jednak to badanie nie zapewnia wysokiej dokładności diagnostycznej, dlatego większość ginekologów zaleca zamiast tego łyżeczkę diagnostyczną i histeroskopię. Metody te są uważane za złoty standard w diagnozie rozrostu macicy i pozwalają na postawienie prawidłowej diagnozy w ponad 95% przypadków.

Rozrost endometrium może wystąpić u kobiet w każdym wieku pod wpływem czynników ryzyka, ale najczęściej obserwuje się go w przejściowych okresach życia.

Histeroskopia to endoskopowa metoda diagnostyczna, która umożliwia badanie wewnętrznej jamy macicy za pomocą specjalnego układu optycznego wprowadzanego do macicy kanałem szyjnym. Korzyści z histeroskopii to:

• zdolność do wizualnej oceny stanu endometrium i zidentyfikowania każdej patologii wewnątrzmacicznej;
• niska inwazyjność zabiegu, dzięki czemu jest łatwo tolerowany przez pacjentów;
• zdolność do leczenia jamy macicy pod kontrolą wzrokową, co minimalizuje ryzyko powikłań (perforacja macicy, uszkodzenie podstawowej warstwy endometrium).

Podczas łyżeczkowania macicy pobiera się fragmenty tkanki endometrium w celu późniejszej analizy histologicznej. Kiretaż jamy macicy jest nie tylko zabiegiem diagnostycznym, ale także terapeutycznym, ponieważ pomaga zatrzymać krwawienie z macicy.

Jeśli istnieje podejrzenie zespołu metabolicznego lub zespołu jajników wielokomórkowych, zaleca się badania krwi w celu określenia stężenia hormonów (tarczycy, nadnerczy, hormonu folikulotropowego, hormonu luteinizującego, estradiolu, testosteronu, progesteronu).

Biorąc pod uwagę, że procesy przerostowe w macicy są często łączone z mastopatią, wykonuje się mammografię i USG gruczołów sutkowych. Jeśli to wskazane, pacjent jest konsultowany przez mammologa.

Diagnozę różnicową przerostu macicy przeprowadza się w przypadku następujących chorób:

• złośliwe guzy macicy (rak macicy, gruczolakorak);
• podśluzowe mięśniaki macicy;
• polipowatość;
• adenomioza.

Leczenie przerostu macicy

Taktyka leczenia przerostu macicy zależy od wielu czynników (wiek pacjenta, chęć posiadania dzieci, charakter choroby).

Dziewczętom poniżej 20 roku życia z przerostem endometrium zaleca się cykliczną terapię hormonalną estrogenami i progesteronem przez co najmniej sześć miesięcy. Z reguły do ​​tego celu wybiera się dwufazowe doustne środki antykoncepcyjne. Taka terapia zapewnia stabilizację błony śluzowej macicy i zapobiega występowaniu krwawienia z macicy.

U młodych kobiet z nieskomplikowaną historią rokowanie jest w większości przypadków korzystne.

W przypadku kobiet w wieku rozrodczym leczenie przerostu endometrium przeprowadza się za pomocą trzech do czterech cykli cyklicznego podawania estrogenów i progestyn, po czym wykonuje się drugą biopsję endometrium.

Kiedy pacjentka planuje ciążę i nie ma owulacji, jej leki są stymulowane. Jeśli ciąża jest niepożądana, kontynuuj cykliczną terapię hormonalną.

W okresach okołomenopauzalnych i pomenopauzalnych przerost endometrium jest leczony preparatami progesteronu przez 3-6 miesięcy.

Utrzymywanie się przerostu endometrium po 3-6 miesiącach leczenia zachowawczego znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na raka macicy. Dlatego w takich przypadkach zaleca się leczenie chirurgiczne - amputację macicy (histerektomia).

W przypadku gruczołowego przerostu endometrium dobry efekt terapeutyczny wywiera instalacja wewnątrzmacicznej spirali zawierającej gestagen Mirena.

U kobiet w wieku powyżej 35 lat można stosować antagonistów hormonu uwalniającego gonadotropinę (aHnRH), powodując u pacjentów stan sztucznej tymczasowej menopauzy i braku miesiączki.

W przypadku przedłużonego lub ciężkiego krwawienia z macicy leczenie przerostu endometrium rozpoczyna się od hemostazy (wykonuje się łyżeczkowanie macicy, przepisuje się macicę), utratę krwi (wlewa się elektrolit, glukozę, roztwory dekstranu, wskazana jest transfuzja krwi) i zaleca się niedokrwistość krwotoczną (korekta )

Wraz z terapią hormonalną pacjentom przepisywane są preparaty witaminowe, procedury fizjoterapeutyczne (elektroforeza, akupunktura), a niedokrwistość z niedoboru żelaza jest korygowana.

Jedną z metod tradycyjnej medycyny zalecaną w przypadku przerostu endometrium jest hirudoterapia.

Odżywianie dietetyczne w przypadku przerostu endometrium

Prawidłowo zorganizowane żywienie medyczne odgrywa ważną rolę w leczeniu przerostu endometrium. Aby zmniejszyć proliferację komórek, do diety należy włączyć pokarmy bogate w przeciwutleniacze (tokoferole, kwas askorbinowy, bioflawonoidy). Do takich produktów należą: marchew, brokuły, buraki, cukinia, brukselka, rośliny strączkowe, figi, suszone morele, suszone gruszki, jabłka, owoce cytrusowe; orzechy, truskawki, rokitnik, jeżyny, czarne porzeczki, rosół z dzikiej róży.

Dieta musi zawierać produkty, które pomagają tłumić nadmiar estrogenu. Są to wszystkie rodzaje kapusty, selera, dyni, czosnku.

Co najmniej trzy razy w tygodniu zaleca się spożywanie ryb tłustych odmian (makreli, bieługi, łososia, śledzia, łososia), bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które mają wyraźny efekt ochronny. Innymi źródłami kwasów tłuszczowych omega-z-wielonienasyconych w organizmie są siemię lniane i olej sezamowy, orzechy włoskie i nasiona lnu.

Niepożądane w przypadku przerostu endometrium są: czerwone mięso, jaja, smażone potrawy, tłuszcze zwierzęce, margaryna, produkty mączne, drożdże, słodycze, gazowane napoje słodkie, kawa, gorące przyprawy.

Jedzenie należy przyjmować małymi porcjami 4-5 razy dziennie. Spożycie kalorii zależy od masy ciała, wzrostu, wieku i stylu życia pacjenta; w przypadku otyłości dzienne spożycie kalorii należy zmniejszyć o 250–300 kcal, aby znormalizować masę ciała.

Przykładowe menu dla pacjentów z przerostem endometrium:

• Śniadanie: omlet białkowy z zieloną cebulą lub zielonym groszkiem, kromka chleba żytniego, herbata z miodem i cytryną.
• Obiad: kilka plasterków świeżego ananasa lub owoców sezonowych.
• Obiad: burak z kefirem, sałatka ze świeżych warzyw, ryba na parze, ryż, kromka chleba otrębowego, kompot z suszonych owoców lub rosół z dzikiej róży.
• Przekąska: gruszka, garść orzechów włoskich lub kilka suszonych moreli.
• Kolacja: twarożek i zapiekanka z ryżu lub sałatka marchewkowa ze śliwkami, herbata ziołowa.
• Późny obiad: szklanka naturalnego jogurtu bez dodatków lub kefiru.

Alternatywne metody leczenia przerostu endometrium

Istnieje wiele przepisów na tradycyjną medycynę w leczeniu przerostu endometrium. Niektóre z nich są dość skuteczne, ale są takie, które mogą pogorszyć stan zdrowia, w tym promowanie aktywności nowotworów, dlatego stosowanie tradycyjnej medycyny można wykonać tylko za zgodą lekarza prowadzącego i pod jego nadzorem.

Prawidłowo zorganizowane żywienie medyczne odgrywa ważną rolę w leczeniu przerostu endometrium.

Najczęściej używane narzędzia to:

• nalewka alkoholowa lub wywar z macicy boru;
• mieszanka soku z korzeni złotego wąsa i łopianu;
• mieszanka soku z marchwi i buraków w połączeniu z olejem lnianym;
• pokrzywa alkoholowa;
• wywar z akacji ogórka;
• napar z babki lancetowatej;
• ekstrakt z piwonii.

Jedną z metod tradycyjnej medycyny zalecaną w przypadku przerostu endometrium jest hirudoterapia. Poprawia krążenie krwi i procesy metaboliczne w narządach miednicy, zmniejsza nasilenie skutków ubocznych syntetycznej terapii hormonalnej i pomaga normalizować poziomy hormonów. Istnieje jednak wiele przeciwwskazań do hirudoterapii:

• nietypowa postać przerostu endometrium;
• obecność łagodnych lub złośliwych guzów;
• niskie ciśnienie krwi;
• choroby krwi połączone z zaburzeniami krzepnięcia;
• różne rodzaje niedokrwistości;
• skłonność do alergii.

Możliwe konsekwencje i komplikacje

Możliwe powikłania i konsekwencje przerostu endometrium to:

• niepłodność - ze względu na zmiany w wewnętrznej wyściółce macicy nie można wszczepić jaja płodowego;
• transformacja w nowotwór złośliwy - obserwowany w 1-15% przypadków; częściej występuje u kobiet z nietypowym przerostem gruczolakowatym i / lub w okresie pomenopauzalnym.

Prognoza

Rokowanie zależy od stadium i postaci choroby, wieku pacjenta, terminowości rozpoczęcia terapii. U młodych kobiet z nieskomplikowaną historią rokowanie jest w większości przypadków korzystne. Po zakończeniu leczenia przerostu endometrium przywraca się ich funkcję menstruacyjną, seksualną i rozrodczą.

Rokowanie pogarsza się z wiekiem, a także w obecności chorób metabolicznych (cukrzyca, zespół metaboliczny, otyłość), nadciśnienia tętniczego i chorób sercowo-naczyniowych. W tym przypadku hiperplazji endometrium z reguły towarzyszą częste nawroty i ma zwiększone ryzyko złośliwego zwyrodnienia, aby zmniejszyć wskazane usunięcie macicy.

Najpoważniejsze rokowanie w diagnozie przerostu endometrium u starszych kobiet, z nietypowymi i złożonymi postaciami przerostu. Ryzyko złośliwości w tym przypadku jest najwyższe, a obecność współistniejącej patologii jest często przeszkodą w leczeniu chirurgicznym.

Przekształcenie w nowotwór złośliwy obserwuje się w 1-15% przypadków.

Zapobieganie

Zapobieganie przerostowi endometrium opiera się na szybkim wykrywaniu i aktywnym leczeniu chorób kobiecego układu rozrodczego, patologii endokrynologicznej. Szczególna uwaga wynika z braku owulacji.

Wszystkim kobietom zaleca się regularne odwiedzanie ginekologa, przynajmniej raz w roku, w celu przeprowadzenia rutynowego badania. Jeśli odczuwasz ból podczas stosunku, nieregularne miesiączki, plamienie w środku cyklu, musisz natychmiast udać się do ginekologa i przejść niezbędne badanie w celu ustalenia przyczyny tych objawów (nie są one specyficzne dla przerostu endometrium i są charakterystyczne dla większości patologii macicy).

Inne środki zapobiegania przerostowi endometrium obejmują:

• hormonalna antykoncepcja;
• planowanie ciąży, aby zapobiec wywołanej aborcji;
• regularny seks ze stałym partnerem;
• utrzymanie normalnej masy ciała;
• dobre odżywianie;
• regularna, ale nie osłabiająca aktywność fizyczna;
• odmowa złych nawyków (palenie, nadużywanie alkoholu).