Analiza kliniczna moczu u dziecka: interpretacja wskaźników, normy i odchyleń

Odszyfrowanie analizy moczu u dziecka wykonuje specjalista, który zlecił badanie. Pozwala to uniknąć niewłaściwej interpretacji wyników i na czas zidentyfikować możliwe patologie.

Mocz (mocz) to płyn fizjologiczny wytwarzany przez nerki. Główną funkcją moczu jest wydalanie produktów odpadowych (toksyn, przestarzałych komórek, hormonów i innych metabolitów) z organizmu. Tworzenie i wydalanie moczu ma ogromne znaczenie dla utrzymania równowagi wodno-solnej w ciele.

Kliniczna (ogólna) analiza moczu - badanie fizykochemicznych właściwości mikroskopii moczu i osadu. Główne wskazania do wykonania testu moczu:

objawy chorób nerek i układu moczowo-płciowego;
rutynowa kontrola;
ogólna ocena stanu pacjenta;
dynamiczna ocena przebiegu chorób, monitorowanie rozwoju powikłań i skuteczności leczenia.

Zdrowe dzieci zaleca się wykonanie ogólnego testu moczu 1-2 razy w roku. Dzieci, które miały infekcję paciorkowcami (zapalenie migdałków, szkarlatyna), zaleca się wykonanie kontrolnego testu moczu 1-2 tygodnie po wyzdrowieniu.

Obserwuje się zmniejszenie dziennej diurezy z ograniczeniem schematu picia, zwiększoną potliwością, wymiotami, biegunką, chorobami gorączkowymi i stosowaniem niektórych leków.

Poniżej opisano, jak rozszyfrować wyniki testu moczu u dzieci, co oznacza każdy ze wskaźników.

Analiza organoleptyczna

Badanie przeprowadzane jest w kilku etapach. Pierwszym etapem jest metoda organoleptycznej oceny biomateriału, w której charakterystykę moczu ocenia się za pomocą zmysłów. Podczas badania analizowana jest objętość moczu, jego kolor, zapach, przezroczystość i pienienie.

Tom

Dzienna ilość moczu zależy od wieku dziecka, ilości wypitych przez niego płynów, utraty wody z potem, naturalnego opróżniania, wydychanego powietrza. U dzieci w wieku poniżej 3 miesięcy diureza jest zwykle stosunkowo niewielka, ponieważ zużywają mało płynów, ale wydaje się znacząca ze względu na częstotliwość oddawania moczu.

Normę codziennego oddawania moczu u dzieci w wieku poniżej 10 lat oblicza się według wzoru: 600 + 100? (N-1), gdzie n jest wiekiem dziecka (liczba pełnych lat). Przy określaniu dziennej diurezy bierze się pod uwagę liczbę dziennych i nocnych oddawania moczu.

Ponadto, aby określić normę dziennej objętości moczu, w zależności od wieku dziecka, możesz skorzystać ze stołu.

Wiek	Dzienna objętość moczu, ml
Do 6 miesięcy	250–450
Od 1 roku do 2 lat	330–600
2 do 3 lat	760–820
Od 3 do 5 lat	900–1070
Od 5 do 7 lat	1070–1300
Od 7 do 9 lat	1240–1520
Od 9 do 12 lat	1520–1670
13 do 15 lat	1580–1700
Od 15 do 18 lat	1720–1900

Odchylenie od normy dziennej diurezy u dzieci może być oznaką choroby układu moczowego.

Nadmiar moczu nazywa się wielomoczem. Diagnozuje się go przez porównanie istniejącej diurezy z normą. Wielomocz może być fizjologiczny, związany ze spożywaniem pokarmów i płynów, które powodują zwiększone oddawanie moczu, przyjmowanie leków moczopędnych, hipotermię. Patologie prowadzące do wielomoczu w dzieciństwie obejmują przewlekłą niewydolność nerek, kamicę nerkową, odmiedniczkowe zapalenie nerek, sarkoidozę, cukrzycę, niewydolność serca.

U noworodków dopuszcza się obecność bilirubiny w moczu, ponieważ proces wydalania w nich pigmentów żółciowych nie jest jeszcze w pełni uformowany.

Nocturia jest stanem, w którym diureza nocna dominuje w ciągu dnia. Zwiększone tworzenie nocnego moczu może być wariantem normy u dzieci poniżej dwóch lat, rzadziej - do 7 lat. W wieku od 7 do 12 lat nokuria występuje tylko u 4% dzieci. Pojawienie się nokturii może wskazywać na niewydolność serca, miażdżycę, miażdżycę tętnic nerkowych, przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, marskość wątroby, cukrzycę, niedokrwistość złośliwą, choroby tarczycy.

Obserwuje się zmniejszenie dziennej diurezy (skąpomoczu) z ograniczeniem schematu picia, zwiększoną potliwością, wymiotami, biegunką, chorobą gorączkową i stosowaniem niektórych leków. Spowolnienie powstawania moczu może być spowodowane chorobami nefrologicznymi (kłębuszkowe zapalenie nerek, zatorowość żył nerkowych, odmiedniczkowe zapalenie nerek, ostra niewydolność nerek), niedokrwistość hemolityczna, niedrożność dróg moczowych, niewydolność serca.

Kolor

Normalny kolor moczu u dzieci jest słomkowo-żółty, jaśniejszy niż u dorosłych. U noworodków jest prawie bezbarwny, w niektórych przypadkach w pierwszych dniach po urodzeniu ma czerwonawy lub pomarańczowy odcień. Zwykle odcienie moczu u dzieci wahają się od jasnożółtego do bursztynowego.

Zwykle mocz u dzieci jest bardzo lekki, prawie bezbarwny

Zmiana koloru często wiąże się ze zmianami diety, spożyciem witamin i niektórych leków. Blady mocz może być oznaką cukrzycy, zaburzonej czynności nerek. W jasnobrązowym kolorze mocz zabarwia się z ostrymi procesami zakaźnymi, stanami gorączkowymi, procesami zastoju w nerkach, utratą płynów z wymiotami i biegunką, marskością i oparzeniami. Mocz w kolorze piwa jest oznaką zapalenia wątroby, żółtaczki noworodka, niedokrwistości hemolitycznej. Pomarańczowy odcień jest charakterystyczny dla patologii wątroby, zawału kwasu moczowego u noworodków. Mocz tego typu plastry mięsne jest objawem uszkodzenia nerek, ostrego i przewlekłego kłębuszkowego zapalenia nerek. W przypadku hemoglobinurii mocz nabiera ciemnobrązowego (czarnego) koloru. Wysoka zawartość leukocytów w moczu nadaje mu biały mętny kolor i wskazuje na obecność zapalenia układu moczowo-płciowego.

Przesunięcie wartości pH moczu na mniejszą lub większą stronę od normy może wskazywać na tworzenie się kamieni.

Zapach

Mocz u zdrowego noworodka nie ma wyraźnego zapachu, ale wraz z wiekiem nabywa charakterystyczny zapach charakterystyczny dla dorosłego moczu. Ostry zapach moczu u dzieci może służyć jako sygnał zakaźnego zapalenia dróg moczowych, cukrzycy, acetonemii.

Pienienie

U zdrowych dzieci mocz praktycznie się nie pieni. Fizjologiczną przyczyną pojawienia się piany może być szybkie i obfite oddawanie moczu. Pienienie moczu może wystąpić na tle hipotermii, odwodnienia, stresu, reakcji alergicznych oraz użycia chemikaliów do czyszczenia toalety.

Spieniony mocz, niezależnie od bilansu wodnego i diety, może wskazywać na obecność białka w moczu, tj. Białkomocz. Infekcje dróg moczowych mogą obejmować infekcje dróg moczowych, amyloidozę, cukrzycę, niewydolność nerek, choroby serca, reumatoidalne zapalenie stawów, sarkoidozę i niedokrwistość. Żółta piana jest charakterystyczna dla żółtaczki.

Przejrzystość

Świeży mocz u dzieci jest przezroczysty. Jego mętność wiąże się z naruszeniem równowagi wodno-solnej. Taka reakcja może wynikać z właściwości odżywczych, niewystarczającego przyjmowania płynów. Jeśli zmętnienie jest trwałe, może to oznaczać skazy kwasu moczowego lub szczawianu wapnia, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, kamicę moczową.

Analiza fizykochemiczna

Drugim etapem badania jest ocena parametrów fizyko-chemicznych analizy moczu (gęstość i kwasowość).

Ciężar właściwy

Względna gęstość (ciężar właściwy) moczu pokazuje stężenie związków azotu rozpuszczonych w biomateriale i charakteryzuje zdolność nerek do wydalania moczu przy wysokim stężeniu toksyn. U dzieci zdolność nerek do koncentracji moczu jest zmniejszona, dlatego górna granica normalnej objętości dziennej diurezy jest większa niż u dorosłych, a względna gęstość moczu jest mniejsza.

Pojawienie się glukozy w moczu dziecka jest zwykle związane z cukrzycą.

Ciężar właściwy moczu może się różnić w zależności od wieku dziecka i niektórych czynników zewnętrznych. Wskaźniki normy względnej gęstości moczu u noworodków wynoszą 1,002–1,020 g / ml. Następnie gęstość stopniowo rośnie i do trzeciego roku życia wynosi 1,010–1,017 g / ml. Od 12. roku życia wskaźnik ten osiąga normalne wartości dla osoby dorosłej.

Zwiększona gęstość moczu jest spowodowana pojawieniem się glukozy lub białka w moczu. Obserwuje się go z odwodnieniem lub skąpomoczem, skazą kwasu moczowego, utratą krwi, kłębuszkowym zapaleniem nerek, chorobami żołądkowo-jelitowymi, którym towarzyszą częste wymioty i biegunka, cukrzyca, niewydolność krążenia. Wzrost gęstości moczu może być również konsekwencją wprowadzenia niektórych leków, substancji nieprzepuszczających promieniowania.

Niski ciężar właściwy moczu może być oznaką moczówki prostej, przewlekłej niewydolności nerek, przewlekłego zapalenia nerek, wielomoczu, kłębuszkowego zapalenia nerek, odmiedniczkowego zapalenia nerek, niewydolności serca. Zmniejszony ciężar właściwy moczu może być również spowodowany brakiem antydiuretycznego hormonu przysadki mózgowej, uszkodzeniem nerek przez metale ciężkie, dystrofią pokarmową, polidypsją i lekami moczopędnymi.

Kwasowość

Kwasowość moczu (pH) wynosi zwykle 4,5–8. Kwasowość moczu różni się w zależności od diety, różnic temperatur i metabolizmu kwasu w żołądku i jelitach. U niemowląt wskaźnik ten jest bliższy alkalicznemu, co tłumaczy się zwiększonym spożyciem mleka. Jeśli mocz zostanie pobrany po posiłku, można odnotować niewielką alkalizację.

Wysoka zawartość leukocytów w moczu nadaje mu biały mętny kolor i wskazuje na obecność zapalenia układu moczowo-płciowego.

Podwyższone pH może wskazywać na zaburzenia metaboliczne, przewlekłą niewydolność nerek i guzy układu moczowo-płciowego. Zakwaszenie moczu (obniżenie pH) rozwija się, gdy w diecie dominują białka i tłuszcze, duży wysiłek fizyczny, głód, a także może wskazywać na cukrzycę, odwodnienie, biegunkę lub gruźlicę. Przesunięcie wartości pH moczu na mniejszą lub większą stronę od normy może wskazywać na tworzenie się kamieni.

Analiza biochemiczna

Trzecim etapem analizy moczu jest ocena jego składu biochemicznego.

Białko

W moczu zdrowego dziecka nie ma białka, w niektórych przypadkach jego maksymalna dopuszczalna zawartość wynosi do 0,036 g / l. Przyczyną tymczasowego pojawienia się niewielkiej ilości białka w moczu może być odwodnienie, ekspozycja na wysokie lub niskie temperatury, intensywny wysiłek fizyczny, stres, gorączka, alergie, oparzenia i niektóre leki. Białkomocz fizjologiczny obserwuje się u noworodków w pierwszych dniach życia.

Białko w moczu w znacznych ilościach pojawia się w patologii nerek lub dróg moczowych, uszkodzeniu nerek, cukrzycy, chorobach zakaźnych, szpiczaku, hemoblastozie, padaczce.

Glukoza

Cukier (glukoza) w moczu dziecka odzwierciedla stan metabolizmu węglowodanów. U zdrowych dzieci glukoza w moczu jest nieobecna. Jeśli zostanie wykryty, należy wykonać dodatkowe testy (codzienny test wydalania moczu, test glukozy na czczo, test tolerancji glukozy).

Pojawienie się glukozy w moczu dziecka jest zwykle związane z cukrzycą. Innymi przyczynami glukozurii mogą być nadczynność tarczycy, zaburzenia czynności wątroby, choroby nerek, choroby trzustki.

Wielomocz może być fizjologiczny, związany ze spożywaniem pokarmów i płynów, które powodują zwiększone oddawanie moczu, przyjmowanie leków moczopędnych, hipotermię.

Bilirubina

U zdrowych dzieci bilirubina jest wydalana przez wątrobę jako część żółci, dlatego zwykle nie jest wykrywana w moczu, z wyjątkiem noworodków. U noworodków dopuszcza się obecność bilirubiny w moczu, ponieważ proces wydalania w nich pigmentów żółciowych nie jest jeszcze w pełni uformowany. Pod koniec drugiego tygodnia poziom bilirubiny spada, aż całkowicie zanika.

Przyczyną pojawienia się tej substancji w moczu może być nadmiar węglowodanów w diecie dziecka, a także patologia wątroby i nerek, upośledzony odpływ żółci. Czasami podwyższona bilirubina wskazuje, że kamienie powstały w nerkach lub drogach moczowych.

Ciała ketonowe

Ciała ketonowe (aceton, kwas acetooctowy i kwas beta-hydroksymasłowy) zwykle nie znajdują się w moczu dziecka, ich nadmiar jest wydalany z ciałem potu. Ich pojawienie się w moczu występuje w wyniku upośledzonego wychwytu glukozy przez tkanki, których podaż u dzieci jest mniejsza niż u dorosłych. Obecność ciał ketonowych w moczu (ketonuria) może być spowodowana brakiem węglowodanów w diecie, głodem, stresem, nadmiernym wysiłkiem fizycznym, hipotermią, przyjmowaniem niektórych leków. Patologicznymi przyczynami ketonurii są choroby zakaźne lub somatyczne, cukrzyca, nadczynność tarczycy, niedokrwistość.

Zwykle mocz u dzieci nie zawiera glukozy ani ciał ketonowych

Mikroskopia

Czwarty etap analizy klinicznej to badanie mikroskopowych właściwości moczu. Przedmiotem badań jest osad uzyskiwany przez odwirowanie moczu. Rozróżnij organiczne i nieorganiczne wskaźniki badania mikroskopowego. Elementy pochodzenia organicznego obejmują czerwone krwinki, białe krwinki, komórki nabłonkowe i cylindry. Pierwiastki pochodzenia nieorganicznego to krystaliczne i amorficzne sole.

Czerwone krwinki

Dopuszczalna zawartość czerwonych krwinek w moczu dziecka z mikroskopem osadu wynosi 2 w polu widzenia. Wzrost liczby czerwonych krwinek wskazuje na stan zapalny, infekcję wirusową lub bakteryjną związaną ze wzrostem temperatury ciała, urazami, kamicą moczową, chorobami nowotworowymi, zatruciem.

Białe krwinki

Białe krwinki w moczu zdrowego dziecka są zwykle nieobecne lub są zawarte w niewielkiej ilości (0–6 w polu widzenia). Ich zwiększona liczba wskazuje na proces zapalny w drogach moczowych.

Cylindry

Cząsteczki cylindryczne są wykrywane tylko wtedy, gdy w moczu znajduje się białko, które nie powinno być obecne u zdrowych dzieci. Pojawienie się cylindrów jest charakterystyczne dla chorób zakaźnych, ostrego zapalenia nerek i uszkodzenia kanalików nerkowych.

Śluz

Zwykle śluz w moczu dziecka jest nieobecny. Przyczyną jego pojawienia się jest często naruszenie higieny osobistej i / lub analizy. W innych przypadkach obecność śluzu jest oznaką zapalenia dróg moczowych.

Bakterie

Bakterie w moczu dziecka są objawem chorób zakaźnych i zapalnych układu moczowo-płciowego (odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie cewki moczowej). Drożdże w moczu często pojawiają się po nieracjonalnej antybiotykoterapii prowadzącej do kandydozy.

Amylaza

Amylaza (diastaza) jest enzymem, przez który złożone węglowodany rozkładają się w przewodzie pokarmowym. Amylaza jest wytwarzana przez trzustkę i gruczoły ślinowe, jej poziom wskazuje na aktywność enzymatyczną układu trawiennego. Normalna zawartość amylazy w moczu dziecka wynosi do 460 jednostek / litr. Przekroczenie tego wskaźnika wskazuje na rozwój zapalenia trzustki, patologie przewodów trzustkowych, choroby nerek, cukrzycę i choroby gruczołów ślinowych. Przyczyną niskiego poziomu amylazy w moczu może być zapalenie wątroby, mukowiscydoza, przewlekła niewydolność nerek i niektóre leki.

Zwiększone tworzenie nocnego moczu może być wariantem normy u dzieci poniżej dwóch lat, rzadziej - do 7 lat.

Sól

Obecność soli w osadzie moczu jest oznaką błędów żywieniowych u dziecka.

Zasady pobierania moczu

Aby wynik analizy nie został zniekształcony, należy przestrzegać zasad gromadzenia materiału do analizy:

w przeddzień badania ogranicz spożycie przez dziecko warzyw i owoców, które mogą zmienić kolor moczu (buraki, marchew, pomarańcze, jeżyny, rabarbar), przestań przyjmować witaminy;
aby anulować leki moczopędne, przyjmowanie innych leków należy uzgodnić z lekarzem, który skierował sprawę do analizy;
wcześniej przygotuj czysty i suchy pojemnik na mocz (dostępny w każdej aptece);
rano dokładnie umyj zewnętrzne narządy płciowe dziecka ciepłą wodą, poklep je czystym ręcznikiem;
zbierz średnią porcję moczu rano;
szczelnie zamknąć pojemnik;
jeśli to możliwe, dostarcz analizę do laboratorium w ciągu dwóch godzin; jeśli nie jest to możliwe, przechowuj pojemnik z moczem w temperaturze 2–8 ° С.