Ogólna charakterystyka choroby
Jąkanie jest pogwałceniem mowy, które charakteryzuje się częstym powtarzaniem lub przedłużaniem słów, sylab lub dźwięków, a także objawami choroby są częste zatrzymania lub niezdecydowanie w mowie, prowadzące do przerwania jej rytmicznego przebiegu.
Mówiąc wprost, jąkanie jest naruszeniem płynności i rytmu mowy, powodując trudności w komunikacji werbalnej.
Aby zdiagnozować jąkanie, objawy muszą być znaczące. Zaczep i nieprawidłowe działanie w rytmie mowy normalnie mówiących ludzi różni się od tego zaburzenia odczuciem jąkających się mięśni, utratą kontroli nad narządami mowy, pojawieniem się poczucia wstydu i strachu.
Jąkanie zwykle rozpoczyna się w wieku od 2 do 5 lat i może trwać miesiące lub lata. To zaburzenie mowy jest bardziej podatne na chłopców niż dziewczynki, przypadki tej choroby odnotowano jednocześnie u kilku członków rodziny. Jąkanie u dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, może wystąpić spontanicznie.
Prawie wszystkie jąkanie charakteryzują się umiejętnością płynnego mówienia, gdy są emocjonalnie namiętni, czytają jednym głosem, śpiewają, są sami lub gdy zmieniają sposób mówienia, oddychania, głosu.
Jąkanie zaczyna się pojawiać, gdy komunikujesz się w trudnych sytuacjach, gdy na przykład musisz mówić przed publicznością, spieszyć się, starać się o zgodę lub gdy skupiasz się na sobie i zaburzeniu mowy.
W przypadku większości jąkania jąkanie charakteryzuje się przedłużaniem lub powtarzaniem początkowych sylab lub dźwięków, a także możliwe jest całkowite zatrzymanie na początku sylaby lub słowa. Ponadto, równolegle do wahań, można zaobserwować „wtórne” objawy, takie jak mimowolne ruchy mięśni kończyn, szyi, twarzy lub wprowadzenie obcych dźwięków lub słów. Pierwsze oznaki jąkania u dzieci przejawiają się w postaci płynnej i niepewnej mowy, częstych powtarzających się słów, pozornego stresu dziecka, czasem zdarzają się przypadki ciszy i całkowitej odmowy komunikacji ustnej.
Powody jąkania
Jąkanie u dzieci może być wywołane wadami układu nerwowego lub może być wynikiem nerwicy.
W pierwszym przypadku przyczyną upośledzenia mowy może być dziedziczna predyspozycja, trudna ciąża, uraz podczas porodu lub częste choroby w okresie niemowlęcym. Pomimo tego, że na zewnątrz takie dzieci wyglądają zupełnie zdrowo, badanie neurologiczne może wykazać zwiększoną gotowość konwulsyjną, zmianę odruchów i wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego.
Jąkanie u dzieci w drugim przypadku jest spowodowane nerwicą spowodowaną stresem, poważnym przepracowaniem, strachem. Nerwowe i wrażliwe dzieci są najbardziej podatne na tego typu zaburzenia mowy, podczas gdy objawy choroby mogą być nasilone przez stres neuropsychiczny lub pobudzenie emocjonalne.
W rzadkich przypadkach przyczyną jąkania u dzieci może być chęć dziecka do naśladowania jąkającego się krewnego, wymuszone przekwalifikowanie od osoby leworęcznej do praworęcznej lub przeniesienie choroby zakaźnej.
Jąkanie u dorosłych występuje dość rzadko, z reguły poprzedza go silny uraz psychiczny. W niektórych przypadkach przyczyną jąkania u dorosłych jest strach przed mówieniem (logofobia), który najpierw objawia się bezpośrednio podczas komunikacji werbalnej, a następnie przekształca się w strach towarzyszący nawet myślom o nadchodzącej rozmowie.
Mechanizm jąkania
Skuteczna korekta jąkania i jego leczenie wymagają zrozumienia, czym jest to naruszenie w kategoriach fizjologicznych. Jąkanie u dorosłych, a także u dzieci, powoduje skurcze mięśni aparatu mowy (żuchwa, miękkie podniebienie, usta, język), które występują okresowo.
Zatem jąkanie kloniczne, które jest mimowolnym powtarzaniem pojedynczych sylab i dźwięków, jest spowodowane kilkoma krótkotrwałymi skurczami mięśni. Podczas gdy jąkanie toniczne (opóźnienie mowy) powoduje długotrwałe silne skurcze mięśni. Czasami skurczom mięśni w aparacie mowy towarzyszą skurcze mięśni kończyn i twarzy.
W mózgu znajdują się ośrodki głosowe, słuchowe i asocjacyjne, których skoordynowana praca tworzy krąg mowy. Jąkanie opiera się na przerwach w kole mowy, które pojawiają się okresowo w wyniku różnych prędkości centrów mowy. Z tego powodu jąkanie występuje najczęściej u dzieci w wieku 2-5 lat, gdy dopiero powstaje synchroniczne połączenie między ośrodkami.
Współczesna medycyna wyjaśnia mechanizm jąkania w następujący sposób. Zmiany w układzie nerwowym prowadzą do nadmiernego pobudzenia centrum głosowego (centrum Brocka), którego prędkość wzrasta, co powoduje tymczasowe otwarcie koła mowy. Nadmierne pobudzenie przenosi się na obszary kory mózgowej odpowiedzialne za aktywność ruchową, co powoduje skurcze mięśni. Po zacinaniu się centrum głosowe rozluźnia się do normy, a koło mowy ponownie się zamyka. Jąkanie występuje najczęściej w spółgłosek, ponieważ impulsy nerwowe podczas nadmiernego pobudzenia odpowiedzi częstotliwościowej są zbliżone do tych dźwięków, zwłaszcza głuchych.
Leczenie jąkania
Pytanie, jak pozbyć się jąkania, prawie zawsze pojawia się, gdy jeden z członków rodziny napotyka to zaburzenie mowy.
Leczenia jąkania nie można dziś nazwać jednoznacznymi, ponieważ eksperci nie zgadzają się co do metod terapii. Aby korekcja jąkania była produktywna, zwykle stosuje się zintegrowane podejście, łączące kilka metod, między innymi:
- psychologiczny;
- psychoterapeutyczny;
- logopedyczny;
- logopsychoterapeutyczny;
- rehabilitacja społeczna;
- fizjoterapeutyczny;
- leki;
- niekonwencjonalny.
Techniki korekcji jąkania zostały opracowane przez autorów na podstawie ich zrozumienia przyczyn tej choroby. Niektórzy interpretują jąkanie jako złożone zaburzenie neurotyczne, które prowadzi do wadliwego działania procesów nerwowych w mózgu. Inni widzą przyczynę tego złożonego zaburzenia neurotycznego w stałym odruchu nieprawidłowej mowy, która powstała w wyniku trudności w mowie różnego pochodzenia. Po trzecie, leczenie jąkania polega na wyeliminowaniu nieharmonijnego rozwoju osobowości, a także mowy i ogólnej dysontogenezy. Po czwarte, powód jąkania występuje tylko w organicznych zmianach ośrodkowego układu nerwowego.
Obecnie istnieje wiele metod leczenia jąkania, ale żadna z nich nie daje 100% gwarancji. W niektórych przypadkach pytanie, jak pozbyć się jąkania, może nie pojawić się, jeśli na czas zapobiegnie się chorobie, tworząc dziecku najbardziej spokojne i oszczędne warunki życia.
