Wraz z odkryciem penicyliny w 1928 r. Nadeszła nowa era w życiu ludzi, era antybiotyków. Mało kto myśli, że przed tym odkryciem przez tysiące lat głównym zagrożeniem dla ludzi były właśnie choroby zakaźne, które okresowo przybrały skalę epidemii, kosząc całe regiony. Ale nawet bez epidemii śmiertelność z powodu infekcji była niezwykle wysoka, a właśnie z tego powodu wynikało z tego, że 30-latek był uważany za starszy.
Antybiotyki zmieniły świat, zmieniły ich życie, jeśli nie bardziej niż wynalazek elektryczności, to na pewno nie mniej. Dlaczego się ich boimy? Powodem jest niejednoznaczny wpływ tych leków na organizm. Spróbujmy dowiedzieć się, co to za efekt i jakie antybiotyki naprawdę są dla ludzi, zbawienia lub przekleństwa.
Narkotyki a życie?
„Anty bios” po łacinie oznacza „przeciw życiu”, okazuje się, że antybiotyki są lekami przeciw życiu. Relaksująca definicja, prawda? W rzeczywistości antybiotyki mają miliony uratowanych istnień. Naukowa nazwa antybiotyków to leki przeciwbakteryjne, które lepiej pasują do ich funkcji. Tak więc działanie antybiotyków nie jest skierowane przeciwko osobie, ale przeciwko mikroorganizmom, które penetrują jego ciało.
Niebezpieczeństwo polega na tym, że większość antybiotyków nie wpływa na jeden patogen danej choroby, ale na całe grupy drobnoustrojów, w których występują nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale także te niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Wiadomo, że w jelicie człowieka znajduje się około 2 kg drobnoustrojów - ogromna liczba głównie bakterii, bez których normalne funkcjonowanie jelita jest niemożliwe. Pożyteczne bakterie są również obecne na skórze, w jamie ustnej i pochwie - we wszystkich miejscach, w których ciało może wejść w kontakt z obcym dla niego środowiskiem. Różne grupy bakterii współistnieją w równowadze ze sobą oraz z innymi mikroorganizmami, w szczególności z grzybami. Brak równowagi prowadzi do nadmiernego wzrostu antagonistów, tych samych grzybów. W ten sposób rozwija się dysbioza lub brak równowagi mikroorganizmów w ludzkim ciele.
Dysbakterioza jest jedną z najczęstszych negatywnych konsekwencji przyjmowania antybiotyków. Szczególnym jej przejawem są infekcje grzybicze, których uderzającym przedstawicielem jest dobrze znany drozd. Dlatego przepisując antybiotyki, lekarz zwykle przepisuje leki, które pomagają przywrócić mikroflorę. Jednak przyjmowanie takich leków jest konieczne nie podczas antybiotykoterapii, ale po niej.
Oczywiste jest, że im mocniejszy lek jest przyjmowany i im szersze spektrum działania, tym więcej bakterii umrze. Dlatego wskazane jest stosowanie antybiotyków o szerokim spektrum działania tylko w nagłych przypadkach, a we wszystkich innych sytuacjach wybór leku o wąskim spektrum działania, który ma wpływ tylko na małe, niezbędne grupy bakterii. Jest to ważny środek zapobiegania dysbiozie podczas antybiotykoterapii.
Szkodliwe działanie korzystnych leków
Od dawna ustalono, że nieszkodliwe leki nie istnieją w przyrodzie. Nawet najbardziej nieszkodliwy lek, jeśli zastosowany niewłaściwie, powoduje niepożądane skutki, nie mówiąc już o silnych lekach, takich jak antybiotyki.
Należy rozumieć, że działania niepożądane są możliwą, ale niekonieczną konsekwencją przyjmowania środków przeciwbakteryjnych. Jeśli lek został przetestowany i przyjęty do praktyki klinicznej, oznacza to, że został jednoznacznie i przekonująco udowodniony, że jego korzyść dla większości ludzi znacznie przewyższa możliwą szkodę. Niemniej jednak wszyscy ludzie mają osobliwości, reakcja każdego organizmu na lek jest determinowana przez setki czynników, a jest wiele osób, których reakcja na lek z tego czy innego powodu okazała się raczej negatywna.
Możliwe działania niepożądane są zawsze wymienione na liście działań niepożądanych każdego leku. W antybiotykach zdolność do wywoływania działań niepożądanych jest dość wyraźna, ponieważ silnie wpływają na organizm.
Zastanówmy się nad głównymi niepożądanymi konsekwencjami ich spożycia:
- Reakcje alergiczne Mogą występować na różne sposoby, najczęściej jest to wysypka skórna i swędzenie. Każdy antybiotyk może powodować alergię, ale najczęściej są to cefalosporyny, beta-laktany i penicyliny;
- Efekt toksyczny. Szczególnie wrażliwa pod tym względem jest wątroba, która pełni funkcję oczyszczania krwi z trucizn w ciele, oraz nerki, przez które toksyny są wydalane z organizmu. W szczególności antybiotyki tetracyklinowe mają działanie hepatotoksyczne, a aminoglikozydy, polimeksyny i niektóre cefalosporyny mają działanie nefrotoksyczne. Ponadto aminoglikozydy mogą powodować nieodwracalne uszkodzenie nerwu słuchowego, co prowadzi do głuchoty. Fluorochinolony i środki przeciwbakteryjne z serii nitrofuranu mają również wpływ na struktury nerwowe. Chloramfenikol ma toksyczny wpływ na krew i zarodek. Negatywny wpływ na proces hematopoezy jest znany z antybiotyków z grupy amfenikoli, cefalosporyn i niektórych rodzajów penicyliny;
- Tłumienie odporności. Odporność jest obroną organizmu, jego „obroną”, która chroni ciało przed inwazją czynników chorobotwórczych. Tłumienie odporności osłabia naturalną obronę organizmu, dlatego antybiotykoterapia nie powinna być zbyt długa. W pewnym stopniu odporność tłumi większość leków przeciwbakteryjnych, najbardziej negatywny pod tym względem jest działanie tetracyklin i tego samego chloramfenikolu.
W ten sposób staje się jasne, dlaczego lekarze twierdzą, że nigdy, pod żadnym pozorem, pacjenci nie leczą się samodzielnie, a tym bardziej antybiotykami. Przy bezmyślnym stosowaniu, ignorując istniejące cechy ciała, lek może być gorszy niż choroba. Czy to oznacza, że antybiotyki są szkodliwe? Oczywiście że nie. Odpowiedź najlepiej zilustrować przykładem noża: niewiele narzędzi było i pozostaje tak niezbędnych i przydatnych dla ludzi, ale przy niewłaściwym użyciu nóż może stać się narzędziem zbrodni.
Gdy antybiotyki są szkodliwe
Antybiotyki są więc bardziej korzystne dla ludzkości, chociaż w pewnych warunkach mogą być szkodliwe. Istnieją jednak warunki, w których przyjmowanie antybiotyków zdecydowanie nie jest potrzebne. Są to następujące patologie:
- Choroby wirusowe, w tym grypa, którą lekarze nazywają SARS, a także osoby niezwiązane z medycyną, nazywane są przeziębieniami. Leki przeciwbakteryjne nie działają na wirusy, ponadto zmniejszają odporność, która jest głównym narzędziem antywirusowym;
- Biegunka Jak dowiedzieliśmy się wcześniej, przyjmowanie antybiotyków może prowadzić do dysbiozy, której jednym z przejawów jest właśnie biegunka. W przypadku zaburzeń jelitowych, jeśli przyjmowane są antybiotyki, to tylko zgodnie z zaleceniami lekarza po dokładnej identyfikacji patogenu;
- Gorączka, ból głowy, kaszel. Wbrew powszechnemu przekonaniu antybiotyk nie jest ani środkiem przeciwgorączkowym, ani znieczulającym, ani przeciwkaszlowym. Wysoka gorączka, kaszel, ból głowy, ból mięśni lub stawów to tylko objawy nieodłącznie związane z wieloma chorobami. Jeśli nie są wywoływane przez bakterie, przyjmowanie antybiotyków jest całkowicie bezużyteczne, a wzięcie pod uwagę skutków ubocznych jest bardziej prawdopodobne.
Podsumowując, należy powiedzieć, że antybiotyki są silnym i skutecznym lekiem, którego wpływ na organizm zależy wyłącznie od tego, jak prawidłowo jest stosowany.
